Z czasem zachodzą w organizmie człowieka zmiany, które utrudniają mu normalne funkcjonowanie. Początkowo niewielkie, gdy postępują - stają się uciążliwe dla niego oraz dla otoczenia. Dotyczą najpierw czynności bardziej złożonych, następnie nawet tych podstawowych, jak korzystanie z łazienki czy jedzenie. Człowiek staje się wówczas zależny od innych osób. Im bardziej senior jest sprawniejszy - tym lepsze jest jego samopoczucie. Brak takiej samodzielności prowadzi do pogorszenia nastroju i stanu zdrowia. Często też to właśnie gorsza kondycja fizyczna prowadzi do ograniczenia funkcjonalności. Do tego dochodzi zmiana pełnienia ról społecznych czy upośledzenie narządów zmysłów.
Każdego pacjenta trzeba traktować holistycznie, u pacjenta w starszym wieku podejście to dotyczy nie tylko aspektów zdrowotnych, samodzielności, stanu umysłu. Ważną rolę odgrywają także warunki środowiskowe, rodzinne, finansowe. Aby zapewnić mu właściwą opiekę, leczenie czy rehabilitację - należy wszystkie te aspekty poznać. Służy temu
Całościowa Ocena Geriatryczna (COG) [Kompleksowa Ocena Geriatryczna KOG, Comprehensive Geriatric Assessment CCA]. Jest to zbiór narzędzi służących ocenie. Dzięki COG można określić potrzeby pacjenta oraz ustalić optymalny plan opieki. Ważny jest tu zarówno wywiad z rodziną, opiekunami jak i z samym pacjentem oraz jego obserwacja. Tylko wtedy ocena będzie miarodajna i wskaże zarówno deficyty jak i pozytywne strony - sprawy, z którymi pacjent sobie radzi.
Całościowa cena Geriatryczna COG
Wielokierunkowy, zintegrowany proces diagnostyczny, którego celem jest ustalenie zakresu zaburzenia dobrostanu, ustalenie procesów leczniczo - rehabilitacyjnych, potrzeb i możliwości zapewnienia dalszego leczenie/rehabilitacji/opieki. Określenie zdolności osoby starszej do samodzielnego funkcjonowania oraz ustalenie potrzeb zdrowotnych, psychologicznych i socjalnych osoby w wieku podeszłym.
Maria Kołomecka
Pracownia Gerontologii UM
Ocena stanu czynnościowego
Ma wykazać na ile osoba w starszym wieku jest w stanie wykonywać samodzielnie, bezpiecznie oraz bez zbyt wielkiego wysiłku czynności dnia codziennego.
Skala Katza
Skala Oceny Podstawowych Czynności Życia Codziennego (ADL – Activities of Daily Living) opracowana w 1970 roku przez amerykańskiego gerontologa Sidneya Katza. Niezdolność do zaspokojenia podstawowych czynności oznacza całkowitą niesamodzielność i potrzebę stałej opieki.
CZYNNOŚĆ
|
OPIS
|
SAMODZIELNOŚĆ
|
TAK
|
NIE
|
KĄPANIE/MYCIE SIĘ
|
Nie wymaga pomocy lub pomoc potrzebna jest tylko przy myciu jednej części ciała gąbką, kąpiel w wannie/ prysznic
|
|
|
UBIERANIE SIĘ
|
Ubiera się bez żadnej pomocy, z wyjątkiem
wiązania sznurówek
|
|
|
KORZYSTANIE Z TOALETY
|
Idzie to toalety, korzysta z toalety, poprawia
ubranie, wraca z toalety bez żadnej pomocy (może używać jako podpory
laski lub chodzika albo też korzystać w nocy z basenu lub nocnika)
|
|
|
PORUSZANIE SIĘ
|
Przemieszcza się z/do łóżka lub na krzesło bez pomocy (może korzystać z laski lub chodzika)
|
|
|
KONTROLOWANIE WYDALANIA MOCZU I STOLCA
|
Całkowicie panuje nad zwieraczami (bez
sporadycznych epizodów nietrzymania)
|
|
|
JEDZENIE
|
Odżywia się bez pomocy (z wyjątkiem
ewentualnego krojenia mięsa lub smarowania pieczywa masłem)
|
|
|
Odpowiedź tak zaznaczamy znakiem X w odpowiedniej kolumnie. Każde TAK oznacza 1 punkt.
6 punktów – w pełni zachowane czynności
4 punkty – średniego stopnia upośledzenie
2 punkty – ciężkie upośledzenie czynnościowe
|
Skala Lawtona
Skala Oceny Złożonych Czynności Życia Codziennego (IADL – Instrumental Activites of
Daily Living). Badanie wykonuje się, gdy pacjent osiągnął wysoki wynik w poprzednim, czyli jest samodzielny w prostych czynnościach dnia codziennego.
PYTANIE
|
PUNKTY
|
Czy potrafisz korzystać z telefonu?
|
|
Czy jesteś w stanie dotrzeć do miejsc poza odległością spaceru?
|
|
Czy wychodzisz z domu po artykuły spożywcze?
|
|
Czy możesz sam przygotować posiłki?
|
|
Czy możesz sam wykonać prace domowe (sprzątanie)?
|
|
Czy możesz sam majsterkować lub dokonywać drobnych napraw w domu?
|
|
Czy możesz sam wyprać swoje rzeczy?
|
|
Czy sam przyjmujesz lub mógłbyś przyjmować leki?
|
|
Czy możesz sam gospodarować pieniędzmi?
|
|
RAZEM
|
|
3 punkty – bez pomocy
2 punkty – z niewielką pomocą
1 punkt – zupełnie nie
|
Kwalifikuje pacjenta do opieki w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, pielęgnacyjno-opiekuńczym lub opieką długoterminową w domu.
Omówiona została w osobnym artykule → kliknij w tytuł.
Doceniasz to, co piszę i czerpiesz wartość z moich treści? Z przyjemnością przyjmę symboliczną wpłatę na kawę. Poświęcam dużo czasu i energii na tworzenie wartościowych materiałów. Twoje wsparcie pomoże mi utrzymać bloga bez żadnych ograniczeń, zapewniając pełną dostępność treści dla wszystkich.
