Gdy kogoś łapie skurcz, albo nieprzyjemnie zaczyna drgać powieka - mówi: "Brakuje mi magnezu!".Czy rzeczywiście tak jest?
Magnez został odkryty w 1808 roku. Jest obecny w ziemi (jako minerał) i wodzie (roztwór soli). Jest składnikiem chlorofilu, dzięki czemu wspomaga przebieg fotosyntezy oraz tworzenie węglowodanów przez rośliny.
Nie można nie wspomnieć o wkładzie Polski w badania nad tym pierwiastkiem. Do dzisiaj działa
Polskie Towarzystwo Magnezologiczne założone przez prof. Juliana Aleksandrowicza (1908 - 1988). Nazwał on magnez "królem życia" - i nie bez powodu!
Rola magnezu w organizmie
Magnez jest aktywatorem ponad 300 enzymów: bierze udział w przebiegu ok. połowy wszystkich reakcji metabolicznych w organizmie, związanych z przemianą białek, kwasów nukleinowych, lipidów, węglowodanów oraz w procesie transportu elektrolitów przez błony komórkowe.
Dlatego ważny jest dla każdego układu w ludzkim ciele.
- uczestniczy w przemianie białkowej, lipidowej i węglowodanowej,
- jest regulatorem cyklu komórkowego (warunkuje prawidłowe stężenie potasu w komórkach)
- przeciwdziała zaburzeniom rytmu serca, zapobiega niedokrwieniu i niedotlenieniu serca, przeciwdziała zakrzepom (uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi)
- razem z wapniem i fosforem bierze udział w budowie kości i zębów
- ma wpływ na prawidłową kurczliwość mięśni
- wpływa na funkcjonowanie narządów zmysłu
- pobudza mechanizmy obronne, przyspiesza okres zdrowienia (mineralizacja kości, zapobieganie osteoporozie)
- odgrywa też rolę w procesie rozmnażania (wpływa na ruchliwość plemników, oddziałuje na rozwój płodu)
- uczestniczy w syntezie enzymów trawiennych, pobudza pracę wątroby,bierze udział w wydzielaniu soków żołądkowych
- ma działanie uspokajające - zmniejsza pobudliwość komórek nerwowych
- uczestniczy w ochronie przed wchłanianiem metali ciężkich (ołów, kadm)
Znamieniem współczesnego, cywilizowanego świata jest stale obniżający się poziom magnezu (Jean Durlach)
Niedobór magnezu - hipomagnezemia
Objawy niedoboru magnezu
- uczucie zmęczenia
- wahania nastroju
- skurcze mięśni
- osłabienie siły mięśniowej
- drżenie powiek i ust
- drętwienie i mrowienie kończyn
- zaburzenia rytmu serca
- osłabienie pamięci, koncentracji
- mniejsza odporność na stres
- stany lękowe i depresyjne
- wypadanie włosów
- łamliwość paznokci
- zwiększona potliwość
- nasilanie reakcji typu anafilaktycznego
Na niedobór magnezu w organizmie człowieka mają wpływ czynniki, na które nie możemy nic poradzić, jak np. skażenie środowiska (rośliny przyswajają magnez z gleby) lub obróbka technologiczna żywności, stosowane środki konserwujące. Są to skutki rozwoju naszej cywilizacji. Charakterystyczne jest, że podaż magnezu zmniejsza się zwłaszcza w krajach wysoko uprzemysłowionych.
Zmniejszenie wchłaniania magnezu powodują duże ilości spożywanych tłuszczów nasyconych, błonnika, dieta wysokobiałkowa oraz fosforany występujące w pożywieniu.
Przyczyny niedoboru magnezu
- Przede wszystkim niewłaściwa dieta
- uboga w magnez
- powodująca zaburzenia jego wchłaniania lub nadmierne wydalanie (kawa)
- przyjmowane leki (antybiotyki, antykoncepcyjne, neuroleptyki, nasenne)
- choroby układu pokarmowego powodujące zmniejszenie wchłaniania (zapalenie trzustki)
- choroby dróg moczowych
- zaburzenia gospodarki hormonalnej
- alkoholizm
- cukrzyca
- długotrwały stres, życie w "ciągłym biegu"
- przewlekłe zatrucia
Jak uzupełniać magnez w organizmie?
Przede wszystkim odpowiednią dietą. Regularnie spożywanie produktów, w których występuje magnez, zapewni dostateczną jego ilość.
Czyli co jeść? Na zdjęciach w tym wpisie jest oczywiście to, co najsmaczniejsze, ale oprócz orzechów i czekolady ważne są też:
- świeże warzywa i owoce
- rośliny strączkowe
- pieczywo pełnoziarniste, otręby, inne produkty z pełnymi ziarnami zbóż
- owoce morza
- czekolada gorzka, kakao
- orzechy i pestki róznego rodzaju (migdał, słonecznik)
- suszone owoce
- mięso
- skorupiaki
- warto też pić wodę bogatą w magnez (twarda)
W niektórych przypadkach ciężkiego niedoboru magnezu trzeba się wspierać preparatami magnezowymi. Np. podczas przewlekłego stosowania leków moczopędnych i przeczyszczających, antybiotyków, w trakcie wyniszczających chorób, cukrzycy, nadczynności tarczycy, kamicy szczawianowej dróg moczowych oraz w
stanach przewlekłego zmęczenia.
Nadmiar magnezu w organizmie - hipermagnezemia
Stan ten występuje stosunkowo rzadko, gdyż nadmiar magnezu usuwany jest z moczem.Jednakże może wystąpić przy przedawkowaniu preparatów zawierających magnez.
Hipermagnezemii sprzyjają też:
- odwodnienie organizmu (prowadzące do zaburzeń wydalania nerkowego)
- niewydolność nerek
- przewlekłe zapalenie jelit
Objawy nadmiaru magnezu:
- ból brzucha
- biegunka
- spadek ciśnienia tętniczego
- zaburzenia świadomości
- zmniejszenie napięcia mięśniowego
- osłabienie mięśni oddechowych
Ostatecznie pogłębiająca się hipermagnezemia może doprowadzić do śmierci na skutek całkowitego porażenia mięśni. Jednak taki drastyczny wzrost ilości magnezu może wystąpić u osób, którym magnez podawano pozajelitowo (dożylnie).
Jakie są normy spożycia magnezu w różnym wieku można sprawdzić w:
Normy żywienia dla populacji polskiej - nowelizacja
Bibliografia:
Papierkowski A. Znaczenie magnezu w praktyce lekarskiej
Karmańska A, Stańczak A, Karwowski B. Magnez aktualny stan wiedzy.
J. F. Terelak, L. Walasek, P. Ligocki, A. Tarnowski Wpływ niedoboru magnezu na sprawność umysłową i motoryczną człowieka Studia Psychologica nr 4 2003
