Podobnie jak w poście o użądleniach - do napisania dzisiejszego postu skłoniły mnie ostatnie doświadczenia, a przy okazji wytłumaczę się z tego długiego okresu milczenia na blogu.
Przeszywający ból, niemożność poruszenia głową. Pierwsza myśl: "Przewiało mnie" (ale co miało przewiać, jeśli w tym czasie nic nie wiało) lub "Źle spałam". Potem okazało się, że nie mogę ruszać ręką i boli mnie już wszystko. Co to było? To mój kręgosłup - gdy nie zauważałam jego subtelnie wysyłanych sygnałów, postanowił w drastyczny sposób mnie upomnieć: "Przystopuj!"
Na szczęście już jest prawie dobrze i mogłam zasiąść do pisania - czego bardzo mi brakowało. Tylko teraz już staram się zachowywać prawidłową postawę podczas siedzenia przy komputerze.
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
Jest
to uszkodzenie lub deformacja poszczególnych elementów kręgosłupa:
tworzenie osteofitów (wyrośli kostnych), deformacja krążków
międzykręgowych, procesy zapalne stawów, zwężenie kanału kręgowego
prowadzące do ucisku rdzenia kręgowego.
Nie da się ich uniknąć - będą zawsze w mniejszym lub większym stopniu. Jakie są ich przyczyny?
- nieprawidłowa postawa ciała
- nadwaga
- brak aktywności fizycznej
- nadmierna aktywność fizyczna
- wykonywany zawód (np. opiekuna medycznego)
- wszelkie przeciążenia kręgosłupa
- hormony
- czynniki genetyczne
- zbyt miękki materac do spania
- urazy
- przewlekły stres
Objawy:
- ból (początkowo niewielki)
- ograniczenie ruchomości kręgosłupa
- drętwienie kończyn
- przy zwyrodnieniu kręgosłupa szyjnego:
- ból szyi i głowy promieniujący do barku i kończyny górnej
- zaburzenia widzenia
- zawroty głowy
- nudności, wymioty
- przy zwyrodnieniu kręgosłupa lędźwiowego - ból w okolicy lędźwiowej promieniujący do pośladków i kończyn dolnych
Leczenie:
- uśmierzanie bólu
- kinezyterapia
- fizykoterapia
- masaż
- stosowanie gorsetów i kołnierzy ortopedycznych
- w stanach zaawansowanych - operacyjnie
Leczenie najlepiej rozpocząć już przy pierwszych objawach, gdyż z
czasem będzie coraz gorzej, a ostatecznie może dojść do bardzo znacznego
ograniczenia ruchomości kręgosłupa, zaburzenia czucia w kończynach,
bardzo silnych bólów, znacznego osłabienia mięśni kończyn. Lepiej więc pamiętać o profilaktyce, czyli:
- utrzymaniu właściwej wagi ciała
- prawidłowej postawie ciała
- umiarkowanej aktywności fizycznej
- unikaniu zbyt miękkiego materaca do spania
- unikanie pracy w pozycji wymuszonej
- zachowanie prawidłowej postawy opiekuna medycznego przy wykonywaniu różnego rodzaju czynności
Dla przypomnienia w skrócie budowa kręgosłupa.
Kręgosłup składa się z 34 - 35 kręgów. Posiada trzy krzywizny:
- lordoza szyjna
- kifoza piersiowa
- lordoza lędźwiowa
kręgi szyjne C (7)
Posiadają otwory wyrostków poprzecznych
- z listewki przedniej wyrostka poprzecznego może rozwinąć się dodatkowe żebro (żebro szyjne), szczególnie
w C6 i C7
- przez otwory wyrostków poprzecznych – poczynając od C6 – biegnie ku górze tętnica kręgowa, zdążająca do jamy czaszki oraz
żyła kręgowa – zdążająca w dół
- przed wyrostkiem poprzecznym C6 biegnie tętnica szyjna wspólna
- wyrostki kolczyste są rozdwojone na końcu
Odcinek szyjny posiada 3 charakterystyczne kręgi:
C1 - kręg szczytowy - ATLAS
- Nie ma trzonu, lecz zbudowany jest z dwóch łuków oraz leżących między nimi części bocznych.
- Na częściach bocznych znajdują się dołki stawowe górne i dolne.
- Dołki stawowe górne służą do połączenia stawowego kręgosłupa z głową, z kością potyliczną (stawy szczytowo - potyliczne)
- Dołki stawowe dolne z kręgiem obrotowym.
- Na tylnej powierzchni łuku przedniego znajduje się zagłębienie zwane dołkiem zębowym, przylega do niego powierzchnia stawowa zęba kręgu obrotowego.
C2 – kręg obrotowy, obrotnik – AXIS
- W przeciwieństwie do pozostałych kręgów ma nadmiernie rozwinięty trzon w postaci tzw. zęba kręgu obrotowego
- Służy do obracania głową
C7 – wystający – PROMINENS
- jest kręgiem przejściowym pomiędzy kręgami szyjnymi i piersiowymi
- posiada wydłużony wyrostek kolczysty
kręgi piersiowe Th (12)
- Kształt i wielkość trzonów są zmienne
- Trzon zbliżony jest do trójkąta o zaokrąglonych kątach
- Na powierzchniach bocznych trzonu znajdują się zagłębienia pokryte powierzchniami stawowymi, zwane
dołkami żebrowymi – dla połączenia z głowami żeber
- Wyrostki kolczyste są:
- długie,
- pochylone skośnie ku dołowi
- zachodzą na siebie jak rybie łuski, jak dachówka
kręgi lędźwiowe L (5)
- Trzony:
- wysokie,
- duże,
- kształcie nerkowatym
- Wyrostki stawowe ustawione są poziomo
- Duże, masywne wyrostki kolczyste
- Wyrostki poprzeczne są małe i stanowią szczątkowe żebro
kręgi krzyżowe S (5)
- Zrastają się w jedną całość zwaną kością krzyżową
- Kość krzyżowa ma kształt klina
- Wyróżniamy na niej:
- podstawę skierowaną ku górze, łączy się z ostatnim kręgiem lędźwiowym L5
- wierzchołek
- dwie części boczne
- powierzchnię przednią – miedniczą
- powierzchnię tylną – grzbietową
- Powierzchnia miednicza, mocno wklęsła, posiada otwory krzyżowe -wychodzą przez nie gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych krzyżowych
kręgi guziczne (4-5)
- tworzą kość guziczną (kość ogonowa)
Połączenia kręgów:
- Kręgi w kręgosłupie połączone są ze sobą za pomocą:
- chrząstkozrostów (krążki międzykręgowe - amortyzują wstrząsy, równomiernie rozkładają nacisk, utrzymują kręgi w odpowiednich odstępach - dyski)
- więzozrostów (więzadeł)
- stawów
- Dzięki tym połączeniom kręgosłup zachowuje dużą wytrzymałość i niezbędną ruchomość.
Funkcje kręgosłupa:
- podpora całego ciała, utrzymuje ciężar całego ciała
- kształtuje postawę (wyprostną)
- stanowi miejsce przyczepu dla innych kości i mięśni
- ochronna - (chroni rdzeń kręgowy)
- jak innych kości – krwiotwórcza, magazynująca
