Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea) należy do jasnotowatych, to pospolita roślina występująca w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Można ją wykorzystywać zarówno do celów kulinarnych, jak i leczniczych. Skąd nazwa, która niektórych śmieszy? Od kurdybanów, czyli garbowanej skóry, na której często wytłoczone były wzory właśnie dzisiejszego kurdybanka. Natomiast nazwa kurdyban - pochodzi od hiszpańskiego miasta Kordoby, która słynęła z wytwórni kurdybanów w czasach późnego średniowiecza.
Kiedy odkryto lecznicze właściwości kurdybanka? Legenda głosi, że podczas epidemii tyfusu w XVII wieku. Zauważono wówczas, że konie jedzą ziele kurdybanka i nie chorują. Król Jana III Sobieski kazał swoim żołnierzom przed bitwą pod Wiedniem (1683) pić napar z kurdybanka. Dzięki temu zyskali większą odporność i siły. Tak naprawdę kurdybanek był używany jako zioło lecznicze dużo wcześniej. Przypisywano mu też magiczne właściwości odpędzania sił nieczystych oraz zwiększania mocy czarownic.
W dawnej Polsce był jedną z głównych przypraw. Miał też zastosowania w gospodarstwach - był lekarstwem dla zwierząt, np. gdy krowy dawały mało mleka.
Pędy bluszczyka kurdybanka płożą się po ziemi. Ma liście sercowate, nerkowate z karbowanym brzegiem. a ich kolor może się różnić w zależności od warunków środowiskowych. Mogą przybrać czerwonawą barwę, gdy są bardziej wystawione na działanie promieni słonecznych. Czerwona barwa liści jest spowodowana zwiększeniem ilości antocyjanów w tkankach rośliny. Warto pamiętać, że ziele kurdybanka rosnące w nasłonecznionych miejscach jest najbardziej wartościowe. Roślina małe, lejkowate, niebiesko-fioletowe kwiaty, które kwitną późną wiosną i wczesnym latem. Skupione są w okółkach na końcach pędów.
Składniki aktywne
Bluszczyk kurdybanek zawiera wiele cennych składników aktywnych, między innymi:
- Flawonoidy - to grupa związków roślinnych o silnym działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym.
- Glikozydy - w bluszczyku kurdybanku występują glikozydy z grupy saponin, które mają działanie przeciwzapalne, pomagają przy usuwaniu toksyn z organizmu, przyspieszają trawienie tłuszczów.
- Garbniki - zwalczają wolne rodniki, wykazują silne działanie bakteriobójcze
- Sole mineralne - istotne dla zdrowia - spełniają rolę budulcową i regulacyjną w organizmie.
- Olejek eteryczny - stąd charakterystyczny zapach kurdybanka
- Cholina - ważna dla wątroby
- Kwasy organiczne – ważne dla prawidłowego metabolizmu, usprawniają prawidłowe wchłanianie substancji odżywczych
Właściwości lecznicze bluszczyka kurdybanka
Bluszczyk kurdybanek ma wiele właściwości leczniczych, które wynikają z obecności cennych składników aktywnych. Oto niektóre z najważniejszych zastosowań:
Ziele bluszczyka kurdybanka częściowo neutralizuje szkodliwe substancje w jelitach, utrudniając ich wchłanianie i chroniąc wątrobę. Wykazuje szczególne działanie na błony śluzowe żołądka, jelit i dróg żółciowych, działając przeciwzapalnie oraz zmniejszając przepuszczalność naczyń włosowatych. Dodatkowo, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, ułatwia trawienie i wchłanianie składników pokarmowych. Zwiększa przepływ żółci. Działa też zewnętrznie: przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.
Działanie przeciwzapalne Kurdybanek ma silne działanie przeciwzapalne, co czyni go skutecznym w leczeniu chorób układu oddechowego, takich jak astma czy zapalenie oskrzeli. Dodatkowo, związki aktywne w bluszczyku kurdybanku pomagają w łagodzeniu objawów reumatyzmu (polecane kąpiele z bluszczykiem kurdybankiem) i chorób autoimmunologicznych.
Wspomaganie procesów trawienia Bluszczyk kurdybanek ma działanie żółciopędne, co oznacza, że stymuluje wydzielanie żółci przez wątrobę. Dzięki temu ułatwia trawienie tłuszczów i zapobiega chorobom wątroby i dróg żółciowych.
Wzmacnianie odporności Składniki aktywne w bluszczyku kurdybanku mają właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, co sprawia, że roślina ta pomaga wzmocnić układ odpornościowy i zapobiega infekcjom.
Leczenie problemów skórnych Bluszczyk kurdybanek ma działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, co sprawia, że jest skutecznym środkiem w leczeniu chorób skóry, takich jak trądzik, łuszczyca czy egzema. Stosuje się go też przy trudno gojących się ranach lub oparzeniach.
Zastosowanie kurdybanka w kuchni
Roślina ta może być również wykorzystywany w kuchni jako dodatek do różnych potraw, zwłaszcza tych cięższych. Ma delikatny smak i aromat, który pasuje do sałatek, zup, sosów czy mięs i nadaje potrawom wyjątkowego charakter. Wzbogaca potrawy o wartości odżywcze.
Sałatka:
Wymieszaj świeże liście kurdybanka z pomidorami, ogórkiem, cebulą i fetą, skrop całość sosem winegret z oliwy, octu balsamicznego, musztardy i miodu.
Gulasz:Podsmaż mięso (wołowinę lub wieprzowinę) na oliwie, dodaj cebulę, czosnek, paprykę i smaż kilka minut, następnie dodaj pokrojoną w kostkę marchewkę i selera, duś przez kilka minut, po czym dodaj pokrojone pomidory, liście kurdybanka i inne przyprawy, duś na wolnym ogniu, aż mięso będzie miękkie.
Jak zbierać i przechowywać bluszczyk kurdybanek
Bluszczyk kurdybanek najlepiej zbierać w czasie kwitnienia rośliny, kiedy jest najwartościowszy pod względem leczniczym, ale oczywiście można zawsze. Surowcem jest ziele - czyli pędy naziemne rośliny: łodyga, liście i kwiaty. Suszy się w temperaturze pokojowej. Po wysuszeniu ziele można przechowywać w szczelnie zamkniętych pojemnikach w suchym i ciemnym miejscu.
Może być także hodowany w domu w doniczce. Roślina ta jest stosunkowo łatwa w uprawie, co sprawia, że może być dobrą opcją dla osób, które chcą mieć zielony kącik w domu i czerpać korzyści z jej właściwości leczniczych.
Odwar z kurdybanku- Łyżka ziela
- 1.5 szklanki wody
- gotować pod przykryciem 5 minut na małym ogniu
- odstawić na ok. 10 minut
można stosować wewnętrznie i zewnętrznie.
"Herbatka" czyli napar- Łyżeczka ziela
- zalać gorącą (nie wrzącą)wodą
- parzyć pod przykryciem 10 - 15 minut
Można dodać miód, cytrynę, sok - co kto lubi
Syrop- Ziele kurdybanka zalać w garnku wodą tak, aby były całe pod wodą, zagotować i odstawić na dobę.
- Przecedzić i dodać miodu (tyle, ile jest wywaru).
- Zagotować przez kilka minut i rozlać do butelek.
Zamiast miodu można dodać cukru.
Z przepisów dr Henryka Różańskiego:
Syropek kurdybankowy - Sirupus Hederae. Świeże ziele przepuścić przez sokowirówkę w celu uzyskania soku. Do 100 ml soku wlać 100 ml miodu, wsypać 100 ml cukru, dodać kilka lasek cynamonu lub wanilii oraz sok z 1 małej cytryny; wymieszać to wszystko. Zażywać 3-4 razy dz. po 1-2 łyżki. Dzieciom podawać 2 łyżeczki tego preparatu 4 razy dz. Działa on wybitnie wzmacniająco i wykrztuśnie.
Miód bluszczykowy: suche ziele zmielić w młynku do kawy na drobny proszek. Na każdą 1 płaską łyżeczkę proszku dać 2 łyżki miodu oraz 10 kropli wódki lub gliceryny; wymieszać. Zażywać 3 razy dz. po 1 łyżce. Dzieciom podawać 1-2 łyżeczki miodu 3-4 razy dz.
Komentarze
Prześlij komentarz