Zdrowie z pól, łąk i lasów - podagrycznik pospolity

Dziś o roślinie, którą znają wszyscy, każdy się z nią spotkał, każdy ją widział. Rośnie wszędzie, więc trudno jej nie zauważyć. Zwłaszcza osoby, które mają działkę lub ogródek wiedzą, co to za roślinka, bo walczą z nią nieustannie. Ale czasami nie trzeba walczyć, a można ją wykorzystać, bo to roślinka niezwykła wbrew pozorom. Znasz nazwę „podagrycznik“? Nie? A może inną, taką jak: śnitka, giersz, kozia stopa, kurza stopa, diabelska stopa, krzemionka, ewangeliczka, barszcznica? A jeśli nawet nie znasz żadnej nazwy - to na pewno rozpoznasz na zdjęciu!

"E tam, zwykły chwast" -  powie ktoś, kto uprawia ogródek i ma podagrycznika powyżej dziurek w nosie. Ja już od dawna uważam, że nie ma „zwykłych chwastów“. Są same „niezwykłe“.  Podagrycznik rośnie wszędzie, a mimo to nie zawsze łatwo go narwać tak, aby mieć pewność, że pochodzi z czystego miejsca. 

Podagrycznik występuje w Europie, Azji Mniejszej, na Kaukazie i na Syberii. A nawet w Ameryce Północnej, gdzie dostał się pewnie przez przypadek - i zadomowił. Ma niesamowitą moc przetrwania - odrodzi się nawet z  kawałka kłącza i potrafi zawładnąć całymi połaciami ziemi. Dlatego w ogrodach jest tak uciążliwy.

Pochodzi z rodziny selerowatych, co można wyczuć w specyficznym smaku, który jednak jest łagodniejszy niż smak selera. W Europie Wschodniej był zamiennikiem warzyw w okresach głodu, ale w niektórych krajach - np. w  części Niemiec do dzisiaj traktowany jest jak warzywo, z którego robi się zupę, a z młodych  liści sałatki.

Starty na proszek - jest świetną przyprawą! Można też kisić liście podagrycznika - wychodzi z takiej kiszonki wspaniała zupa! Sprawdzone!

Podagrycznik jest cenionym surowcem w ziołolecznictwie - i już sama jego nazwa wskazuje, na co pomaga. Podagra - tak dawniej określano chorobę znaną dziś jako dna moczanowa, artretyzm.

Do leczenia takich chorób, a także reumatyzmu, rwy kulszowej stosowano podagrycznik już w czasach starożytnych. Stosowano go także w stanach zapalnych nerek i pęcherza.

Po raz pierwszy nazwy łacińskiej Aegopodium podagraria użył w XVI wieku niemiecki lekarz, aptekarz i botanik - Tabernemontanus. Zalecał on zalecał gotowanie podagrycznika w winie i picia tego napoju dwa razy dziennie.

XVII-wieczny angielski botanik, lekarz, zielarz i astrolog Mikołaj Culpeper uważał, że samo noszenie podagrycznika w kieszeni „koi bóle i chroni przed chorobą“. 

W celach leczniczych wykorzystuje się ziele i  kłącze podagrycznika.  Zawiera ono białka, tłuszcze, witaminę C, karoten, przeciwutleniacze w postaci flawonoidów, saponiny, cholinę, glikozydy flawonolowe, a także minerały: miedź, cynk, żelazo, mangan, bor, wapń, magnez i potas oraz olejki eteryczne. 

• Podagrycznik wykazuje też działanie uspokajające, moczopędne, przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe oraz przeciwutleniające, potencjalnie przeciwnowotworowe.
• Reguluje przemianę materii.
• Świeże liście przykładane na rany przyspieszają ich gojenie.
• Sokiem wyciśniętym z liści można nacierać miejsca ukąszeń przez owady. 
• Ziele w stanie świeżym stosuje się jako rozgrzewające okłady w artretyzmie i reumatyzmie.

Picie naparu z podagrycznika zalecane jest przy hemoroidach, stanach zapalnych nerek i pęcherza moczowego, w kamicy nerkowej (Napar: Łyżeczkę suszonych liści zalewamy szklanką wrzątku. Parzymy pod przykryciem przez 15 minut. Pijemy 3-4 razy dziennie 2/3 szklanki)

• Podagrycznik ma właściwości oczyszczające i odtruwające -  usuwa z organizmu zbędne produkty przemiany materii. Działa oczyszczająco na wątrobę.
• Poprawia trawienie, reguluje wypróżnianie - dlatego polecany jest i przy biegunkach i przy zaparciach.

Nie będę tu Czytelników zasypywać trudnymi nazwami składników i związków chemicznych - poniżej podaję źródła, po których każdy zainteresowany może sięgnąć.

Jedynie mogę zachęcić do zbierania podagrycznika i korzystania z jego walorów smakowych i zdrowotnych! Na urodę tez pomaga - robi się z niego maseczki. 

Na surowo jemy młode listki,  te starsze tez można użyć jako np. przyprawę. Łodyżki i kwiaty także są jadalne. Można też robić sok.

Jak odróżnić podagrycznik od podobnych roślin? Przede wszystkim po łodydze - która jest gładka (bez włosków), z jedną bruzdą wzdłuż oraz w przekroju - trójkątna, a raczej w kształcie litery V. Ten fragment łodygi, na której są kwiaty - jest już okrągły, ale przy listkach - ciągle trójkątna.

Liście rosną po 3. Górne listki trójdzielne i dwudzielne. 

Bibliografia:

Postępy fitoterapii 4/2012

Broda B, Mowszowicz J. Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych  PZWL

Cisowski W. Związki flawonoidowe w zielu Aegopodium podagraria L., Herba Pol 1985

Trąba C., Rogut K., Wolański P., Rośliny dziko rosnące i ich zastosowanie. Przewodnik po wybranych gatunkach.

http://www.czytelniamedyczna.pl/4277,podagrycznik-pospolity-aegopodium-podagraria-l.html