Ziołowe początki: preparaty ziołowe

Zioła zbieramy dla ich smaku, ale też właściwości. I chcielibyśmy, aby działały na nasz organizm. Ważne jest przy stosowaniu ziół w celach leczniczych - aby zachować w nich jak najwięcej korzystnych składników. Dlatego istotny jest sposób przetwarzania - od tego zależy też działanie naszego preparatu oraz jego trwałość. Oto kilka sposobów przyrządzania preparatów z ziół.

NAPAR

czyli to, co nazywamy herbatą. Czyli wyciąg wodny z rozdrobnionego ziela.

Jak robi się napar? Bardzo prosto. Zalewa się zioła wrzątkiem, przykrywa, odstawia na 10 - 15 minut i pije. Proporcje to 1 - 2 łyżki na szklankę wody.

Napary wszyscy znają, można je pić jak herbatę, można w celach leczniczych stosując odpowiednie dawkowanie.

Można mieszać różne rodzaje ziół, dodawać do nich dodatki smakowe. Ale napary nie tylko pijemy - używamy ich także zewnętrznie.

Napar robi się z ziół, których nie można gotować, które zawierają olejki lotne, łatwo ekstrahują z wodą (ekstrahować - wyodrębnić określone składniki mieszanin). Właśnie podczas procesu zaparzania wydobywają się z ziół związki aktywne i przechodzą do wody. Napar powinien być wypity w miarę szybko - bo inaczej straci swoje właściwości.

WYWAR

Sporządzamy przeważnie z twardych części roślin (kora, korzenie). Rozdrobniony surowiec zalewamy zimną wodą, podgrzewamy i gotujemy kilka minut. Od 3 do nawet 10, jeśli w roślinie znajdują się trudno rozpuszczalne składniki. Odstawiamy na 10 minut  - możemy pić. Ich "termin ważności" też nie jest zbyt długi, należy wywar zużyć w dniu przyrządzenia.

A co jeśli część roślin, które chcemy wykorzystać, nie można gotować? Wtedy robimy najpierw wywar z pozostałych ziół. a potem zalewamy resztę roślin, jak w przypadku naparu. Wtedy mamy wywaro-napar.

ODWAR

Przyrządza się podobnie jak wywar, tylko zalewa wrzątkiem i gotuje. Przy bardzo odpornych ziołach - nawet 30 - 40 minut. Potem na jakieś 20 minut trzeba odwar odstawić, ostudzić i przecedzić.

MACERAT

Z roślin nieodpornych na wysokie temperatury. Rozdrabniamy surowiec, zalewamy letnia wodą i na kilka godzin (8 - 10) pozostawiamy pod przykryciem. Można też umieścić zioła w "torebce" z gazy lub innego podobnego materiału i zanurzyć w wodzie. Odpada nam wtedy przecedzanie. Tylko muszą byc one związane luźno, aby woda mogła swobodnie przepływać.

Maceraty często przygotowuje się w celu wydobycia z surowca substancji śluzowych. 

Podczas robienia naparu, odwaru (wywaru) czy maceratu do wody przechodzą z rośliny m. in. takie składniki jak kwasy organiczne i nieorganiczne, witaminy rozpuszczalne w wodzie, sole, garbniki, aminokwasy, pektyny, śluzy.

SYROP

Ziołowy napar podgrzewamy, dodajemy cukier, podgrzewamy a z do wrzenia i dalej - aż zgęstnieje. Inny sposób: zalewamy letnią wodą rozdrobnione zioła i podgrzewamy aż do zagotowania. Wtedy dodajemy cukier, a uzyskany płyn podgrzewamy już bez gotowania aż zgęstnieje. Studzimy, przelewamy do butelek z ciemnego szkła.

SOK

Sok wyciskamy z surowca w sokowirówce, wyciskarce, a nawet ręcznie, np. przez gazę. Można pić je same, dodawać do napojów, budyniu. Co kto lubi!

OCET LECZNICZY

Zalewamy zioła octem np. winnym lub jabłkowym (najlepiej własnej roboty!) i odstawiamy w ciemne miejsce na 2 - 3 tygodnie. Potem trzeba przecedzić i rozlać do butelek z ciemnego szkła.Używa się wewnętrznie lub zewnętrznie - rozcieńczony.

WYCIĄG OLEJOWY

Rozdrobniony surowiec zalewamy olejem w stosunku 1:1. Oleje aromatyczne: surowiec, zalewamy gorącym olejem, najlepiej w słoiku, który potem szczelnie zamykamy, zawijamy w gruby koc lub ręcznik i odstawiamy na 24 godziny. Potem słoik stawiamy w ciemnym pomieszczeniu o temp. ok.20 stopni na 2 tygodnie. Po tym czasie olej filtrujemy i przelewamy do odpowiednich naczyń.
Oleje ziołowe stosujemy wewnętrznie i zewnętrznie, także jako dodatek do potraw.

NALEWKA

rozdrobniony surowiec zalewamy alkoholem (może to być wódka), szczelnie zamykamy i odstawiamy na 14-21 dni. Potem filtrujemy i przelewamy do butelek z ciemnego szkła. Pijemy przeważnie rozcieńczone. Stosujemy tez zewnętrznie.

WYCIĄG ALKOHOLOWY

ciepły, który robi w ten sposób, że surowiec zalewa się gorącym alkoholem. Nie wszystkie zioła się do tego nadają, a poza tym trzeba bardzo uważać przy podgrzewaniu alkoholu!

MAŚCI

są gęste dzięki podłożu, na którym są robione. Tym podłożem są tłuszcze i w dużej mierze od nich zależy też działanie maści, którą przyrządzimy. Utarty (zmielony) surowiec mieszamy i ucieramy z odpowiednim tłuszczem.

PROSZKI

Rozdrobniony, zmielony surowiec. Używa się wewnętrznie i zewnętrznie (zasypka), samodzielnie lub np. z miodem.
Jest także surowcem do przygotowywania innych preparatów, takich jak pasty i zawiesiny



I to wcale nie wszystko! Te preparaty jednak przyrządzamy najczęściej, zwłaszcza różnego rodzaju napary. Kto z nas nie pił ziołowej "herbatki"!