Mam kilka swoich ziołowych ulubieńców. I własnie dlatego, chociaż rozpoczęłam ziołowy alfabet - to na blogu zaczyna się od C jak czosnaczek. Po kumotersku! Sama nie wiem, dlaczego tak go sobie upodobałam. Gdy idę na zbiory czosnaczka - biorę ze sobą bułkę na drugie śniadanie - oczywiście upieczoną przeze mnie i zajadam ze świeżym czosnaczkiem.
Co ma wspólnego czosnaczek z czosnkiem, skoro podobnie się nazywają? Smak i zapach. Jeśli ktoś - tak jak ja - nie może za bardzo jeść czosnku, a lubi - to czosnaczek jest wybawieniem. Podobny smak, tylko łagodniejszy.
"Czosnaczek zawiera, podobnie jak czosnek, izotiocyjaniny, ale nie zawiera allicyny. Za smak czosnaczka odpowiada izotiocyjanian allilu i produkty jego rozpadu. I ta substancja także ma wpływ na bakteriostatyczne/bakteriobójcze działanie tych roślin." - za tę wiedzę dziękuję autorowi bloga:
Dr Gulosus. Opowieści Smakosza o przyprawach i ziołach. Byłam, czytałam, polecam!
Czosnaczek to nie czosnek! To gatunek rośliny z rodziny kapustowatych!
Jak wygląda czosnaczek?
Kiedy jeszcze go nie znałam, byłam przekonana, że to jest pokrzywa, tak podobne obie rośliny mają liścia. Oczywiście, gdy już się potrafi odróżnić - to widać różnice, ale na pierwszy rzut oka - pomylić się łatwo.
Rośnie od kilkunastu cm do ponad metra. Kwitnie na biało - kwiatki są delikatne, wdzięczne, zebrane w grona. Liście - soczysto-zielone, na samym dole mogą być dość duże, wielkości dłoni. Najbardziej wartościowe są te z samej góry. Owoce czosnaczka - to wydłużona łuszczyna z drobnymi okrągłymi czarnymi nasionami.
ŁUSZCZYNA - bot. typ owocu suchego, długi, pojedynczy, wielonasienny; powstaje z 2 owocolistków przedzielonych przegrodą, na której znajdują się nasiona; pęka wzdłuż szwów, rozsypując następnie nasiona; (Encyklopedia PWN)
Gdzie rośnie czosnaczek?
Najlepiej byłoby powiedzieć, że wszędzie. W Europie, Azji, Afryce, w Ameryce Pn też, ale tam został sprowadzony. Lubi miejsca zacienione, wilgotne i glebę bogatą w azot. Najczęściej spotykamy go na obrzeżach lasów liściastych, dróg, nad rzekami. Także w mieście - ja np. widuję go na trawnikach czy żywopłotach, między innymi roślinami.Najtrudniej znaleźć czosnaczka w górach.
Co jest jadalnego w czosnaczku?
Znowu odpowiem: wszystko! Można go zjeść w całości: od samej góry aż po korzenie. Listki mają posmak czosnku, korzenie - chrzanu, a nasiona - czegoś pośredniego między pieprzem a gorczycą. Są świetną przyprawą, można z nich nawet robić musztardę. Z czosnaczka robimy sałatkę i dodajemy do sałatki. Liście (świeże) są znakomitym dodatkiem do past, twarogów, masła, sosów, zup, ziemniaków, jajecznicy. Jedynie musimy pamiętać, że ciepłe potrawy przyprawiamy już po przygotowaniu, bo w innym wypadku czosnaczek już nie pachnie.
Ja czosnaczek kiszę (upycham w słoiku i zalewam solanką - tradycyjnie łyżka soli na litr wody). Z tego można potem zrobić zupę czosnaczkową - jest rewelacyjna!
Co jest zdrowego w czosnaczku?
W czosnaczku jest sporo różnych składników:
- witamina C
- prowitamina A
- żelazo
- fosfor
- wapń
- allicyna
- garbniki
- fitoncydy
- glikozydy
- enzymy
- aminokwasy
- flawonoidy
- olejki eteryczne
Czosnaczek działa:
- bakteriobójczo
- antyseptycznie
- odtruwająco - wzmaga usuwanie metali ciężkich
- rozkurczowo
- wzmacniająco
- obniża ciśnienie krwi
- przyspiesza gojenie ran
- przeciw pasożytom
- wzmaga wydzielanie żółci
Przy chorobach skóry, grzybicach, ranach - stosuje się okłady, a także kąpiele.
Przy problemach jelitowych, biegunce - pijemy odwar.
Przy żylakach odbytu - tampon nasączony sokiem z czosnaczka.
Na bóle reumatyczne pomaga wcieranie nalewki z czosnaczka.
Przy problemach z dziąsłami, zapaleniu gardła - płukanie odwarem.
Na ból gardła, wykrztuśnie - syrop na miodzie.
Na surowo - wspomaganie odporności, wzmacnia, pomaga przy infekcjach górnych dróg oddechowych.
Czosnaczek jest chyba najstarszym ziołem, przyprawą, znalezionym przez archeologów w wykopaliskach. Po zimie był ratunkiem dla osłabionych ludzkich organizmów. Dlaczego teraz nie mamy korzystać z jego dobrodziejstw? Czy tylko dlatego, że łatwiej wydać pieniądze na odpowiedni "suplement diety" w pierwszym lepszym sklepie spożywczym czy nawet drogerii?
Spacer w poszukiwaniu czosnaczka już sam w sobie będzie przyjemnością!
Źródła:
Ożarowski "Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy"
Górnicka "Apteka Natury"
Matławska "Farmakognozja – podręcznik dla studentów farmacji"
https://rozanski.li/4639/czosnaczek-pospolity-alliaria-officinalis-andrz-w-praktycznej-fitoterapii/
