Pod wpływem drobnoustrojów następuje rozkład szczątków organicznych i synteza nowych substancji - tak powstają peloidy, torfy lecznicze.
Pelos (gr.) oznacza błoto. Stosowaniem peloidów w celach leczniczych zajmuje się peloidoterapia.
Borowina to odmiana torfu, z rodzaju peloidów, który zaczął się tworzyć już ok. 10 tys. lat temu w podmokłych miejscach. Aby torf zaliczyć do leczniczego musi on spełniać określone normy. Ale nie będę się w to wgłębiać, bo to zadanie dla chemików. Bardziej interesujące jest znaczenie borowiny dla zdrowia (i urody).
Peloidy - naturalne tworzywa organiczno-mineralne, powstałe w wyniku procesów geologicznych, z udziałem wody i mikroorganizmów. Należą do nich borowiny, osady wód nisko zmineralizowanych oraz zmineralizowanych. (
J.W. Kochański „Balneologia i hydroterapia“)
Złoża borowiny są charakterystyczne dla Europy Środkowo-Wschodniej, a polskie złoża są bardzo wartościowe, bo czyste i dobre jakościowo.
Borowina źle przewodzi ciepło ale ma dużą pojemność cieplną - co jest jej zaletą - świetnie nadaje się do okładów nagrzewających, bo oddaje ciepło powoli i równomiernie. Działanie cieplne - to główne zadanie borowiny. Powoduje to przyspieszenie procesów przemiany materii, zmniejszenie napięcia mięśniowego, złagodzenie bólu, zwiększenie ruchomości w stawach.
Oprócz tego aktywne składniki borowiny wnikają do położonych głębiej narządów oraz działają bezpośrednio na skórę - co znajduje zastosowanie w zabiegach kosmetycznych. Zawarte w borowinie kwasy huminowe mają też zdolność wchłaniania zbędnych substancji przemiany materii z organizmu. Czyli działa to w obie strony!
Zabiegi z użyciem borowiny to: kąpiele, okłady, zawijania, jonofreza, fonoforeza. Może być też stosowana w formie pitnej (filtrowana i rozcieńczona) - przy nadkwaśności żołądka. Można ją stosować jako pastę (przy chorobach przyzębia) czy tampony (dopochwowe i doodbytnicze). Istnieją też ampułki do zastrzyków podskórnych i domięśniowych, obecnie niedostępne w Polsce.
Co zawiera borowina:
- kwasy huminowe (Są to silne antyoksydanty o działaniu bakteriobójczym, przeciwzapalnym,
usuwają toksyny. W dawnych czasach zastępowały antybiotyki)
- związki bituminowe - zbliżone budową do hormonów ludzkich
- fitohormony
- białka
- mikroelementy
- makroelementy
- sole
- krzemionki
- enzymy
- garbniki
- pektyny
Borowina ma bardzo szerokie spektrum działania. Działa bakteriobójczo, przeciwzapalnie, wspomaga układ odpornościowy. Pobudza syntezę kolagenu i elastyny, łagodzi podrażnienia. Neutralizuje działanie wolnych rodników. Odtruwa i regeneruje organizm. Łagodzi napięcie mięśniowe. Poprawia krążenie krwi. Relaksuje i odpręża. Łagodzi ból, działa przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie.
Rzeczywiście - nie na darmo nazywana jest "czarnym złotem"!
Wskazania do zabiegów borowinowych:
- stany pourazowe stawów, kości, mięśni
- przykurcze
- reumatyzm
- zwyrodnienia stawów
- artrozy
- przewlekłe choroby przewodu pokarmowego
- choroby układu oddechowego
- choroby ginekologiczne
- zabiegi kosmetyczne
- zabiegi na cellulitis
Przeciwwskazania do zabiegów borowinowych:
- RZS
- ostre i podostre stany zapalne
- gorączka
- niewydolność krążenia
- niewydolność oddechowa
- krwawienia
- choroby nerek i układu moczowego
- gruźlica
- nowotwory
- cukrzyca
- ciąża
- podeszły wiek
- stany wycieńczenia
Ciekawostką jest, że borowina stosowana była w celach leczniczych i kosmetycznych już w starożytności. Do uzdrowisk wprowadził ją balneolog z Kołobrzegu dr Hermann Hirschfeld w 1882 r.

Dlaczego piszę o borowinie i co mają do tego nieduże podróże? Już wyjaśniam! Na zdjęciach można zobaczyć Jezioro Czarne. Leży ono w gminie Świeszyno, niedaleko Koszalina. Jego powierzchnia wynosi 8,2 ha. Swoją nazwę i brązowy kolor (widoczny na fotografiach) zawdzięcza pokładom borowiny, na których jest położone. Jezioro otaczają lasy i torfowiska. Latem tętni życiem. Ludzie kąpią się, smarują ciało borowiną - rzeczywiście przypomina błoto :), wygrzewają w słońcu. Jeśli komuś znudzi się opalanie - może skorzystać z rozrywek: przygotowane jest miejsce na ognisko, do gry w piłkę, w siatkówkę. Można też udać się na spacer do lasu - nazbierać jagód lub grzybów, których jest tam pod dostatkiem. Prawdopodobnie borowina otrzymała swoją nazwę własnie od borów, które otaczają jej złoża. Także wędkarze znajdą zajęcie - w jeziorze występuje sporo gatunków ryb: węgorz, szczupak, okoń i inne. Ja jednak najbardziej lubię to miejsce poza sezonem, kiedy jeszcze panuje cisza i spokój. Tak jak na zdjęciach!

Czy taplanie się w tym borowinowym błotku w Jeziorze Czarnym rzeczywiście wpływa pozytywnie na zdrowie? Nie wiem, musiałby się wypowiedzieć jakiś fachowiec od borowiny! Ludzie sobie chwalą i opowiadają o polepszającym się samopoczuciu, więc kto wie.... Ale na pewno jest to przyjemne! Woda w jeziorze jest ciepła, las zapewnia cień, przy drewnianych stolikach można zjeść posiłek, jest też parking i toalety.
Serdecznie więc zapraszam!