Zima jaka jest w tym roku - każdy widzi. Taka pogoda nie wpływa korzystnie na nasze zdrowie, jesteśmy osłabieni i mamy mniejszą odporność. Zaczynamy kichać, męczy nas zapchany nos, zużywamy tony chusteczek higienicznych. Ta dolegliwość - to nieżyt nosa, czyli popularny katar.
Czym jest nieżyt nosa
Wewnątrz nosa znajduje się błona śluzowa, pokryta warstwą śluzu. Pełni on bardzo ważną rolę:
- nawilża nos, zatoki i gardło
- ogrzewa wdychane powietrze
- usuwa zanieczyszczenia zatrzymywane w nosie przez włoski rosnące przy wejściu do przewodów nosowych
- unieszkodliwia niektóre bakterie - lizozym to enzym znajdujący się w płaszczu śluzowym nosa, który niekorzystnie wpływa na błonę komórkową niektórych bakterii. Odkryty przez Alexandra Fleminga.
Śluz, którego jest zbyt mało, o zmienionym składzie, nie jest w stanie obronić organizmu przed wirusami i bakteriami. Najczęściej wówczas dochodzi do nieżytu nosa, czyli kataru.
Nieżyt nosa może być spowodowany przez:
- wirusy
- bakterie
- grzyby
- alergię (jest jednym z jej objawów)
Należy pamiętać, że katar rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Najlepiej więc unikać kontaktów z kichającymi osobami, a gdy już nas dorwał - zasłaniać nos podczas kichania i myć ręce!
Przyczyny nieżytu nosa
Najczęściej do nieżytu nosa dochodzi wówczas, gdy człowiek jest osłabiony, a na to ma wpływ:
- przepracowanie
- przemęczenie
- niedożywienie
- stres
- wychłodzenie
- spadek odporności
W takich sytuacjach różne czynniki chorobotwórcze, które przedostają się do organizmu nie są skutecznie zwalczane. W nosie przenikają one błony śluzowe i rozpoczynają namnażanie. A to powoduje obrzęk, wzmożone wytwarzanie śluzu - czyli własnie nieżyt nosa.
Wirusy, które powodują nieżyt nosa to przede wszystkim: rhinowirusy, które są przyczyną 50% zachorowań, wirusy grypy, adenowirusy.
Bakterie: dwoinka zapalenia płuc (Streptoccoctus Pneumoniae), Haemophilus influenze, paciorkowce. Gdy katar ma podłoże bakteryjne, najczęściej występuje też podwyższona temperatura ciała i "mokry" kaszel.
Do nieżytu nosa dochodzi bardzo szybko - do 48 godzin od kontkatu z rhinowirusem już wystepują pierwsze objawy.
Nieżyt nosa może mieć też podłoże alergiczne. Pojawia się jako reakcja na kontakt z alergenem wziewnym (pyłki roślin, roztocza). Może prowadzić do astmy.
Objawy nieżytu nosa
- Nieżyt nosa rozpoczyna się najczęściej od drapania w gardle, w nosie - co powoduje kichanie
- Występuje obrzęk błony śluzowej nosa, jest ona także przekrwiona
- Trudno jest swobodnie oddychać, gdyż nos jest zatkany i niedrożny
- Pojawia się łzawienie, pieczenie oczu
- Występują bóle głowy, czasem bóle kostno-stawowe
- Czujemy ucisk w okolicy zatok (często zapalenie obejmuje nie tylko nos, ale też górne drogi oddechowe)
- Wzmożony wyciek z nosa.
Wydzielina z nosa pocztkowo jest płynna, wodnista, z czasem gęstenieje. Jej kolor wkazuje też na przyczynę nieżytu: wodnistą powodują wirusy, żółto-zieloną - bakterie, krwista - może być objawem poważnej choroby, np. gruźlicy.
Rodzaje nieżytu nosa
Ostry nieżyt nosa
Kiedy do błony śluzowej wnikają czynniki chorobotwórcze, a osłabiony organizm nie jest w stanie sobie z nimi poradzić - dochodzi do nieżytu nosa infekcyjnego, o przebiegu ostrym. Najczęściej wywołany jest przez wirusy, jest też objawem przeziębienia.
Kichanie, zatkany nos, nadmiar wydzieliny - to jego objawy. Wodnista wydzielina spływa do gardła powodując podrażnienia i związany z tym kaszel. Z czasem zageszcza się, stając się dobrą pożywką dla bakterii i to na tym etapie dochodzi często do zakażeń bakteryjnych.
Ostry nieżyt nosa, bez powikłań, trwa kilka dni. W tym czasie powinno się unikać kontaktów z innymi ludźmi, aby nie rozprzestrzeniać zakażenia. Poza tym ze względu na towarzyszące dolegliwości: złe samopoczucie, bóle głowy, stan pogoraczkowy najlepiej pozostać w domu. Przebywanie w ciepłym, ale dobrze nawilżonym pomieszczeniu, lekkostrawna dieta, przyjmowanie dużych ilości płynów - powinny pomóc w przetrwaniu tego nieprzyjemnego okresu.
Nie należy jednak całkowicie lekceważyć ostrego nieżytu nosa, gdyż może on towarzyszyć poważnym chorobom, takim jak: grypa, ospa wietrzna, koklusz, cukrzyca lub chorobom tarczycy i nerek!
Katar może być też niebezpieczny dla małych dzieci i osób starszych. Bywa u nich przyczyną poważnych komplikacji.
Przewlekły nieżyt nosa
Gdy katar nie mija po 10 dniach - można podejrzewać, że cierpimy na nieżyt nosa przewlekły i należy zasięgnąć porady lekarskiej. Przyczynami przewlekłego nieżytu nosa moga być:
- często powtarzający się ostry nieżyt nosa
- zaburzenia hormonalne
- nawracające zapalenie zatok
- niedobory witamin
- niektóre leki (w tym tabletki antykoncepcyjne)
- długotrwałe podrażnienia substnacjami chemicznymi (także palenie papierosów)
- nieprawidłowa budowa anatomiczna nosa (np. skrzywienie przegrody nosowej)
Istnieją różne rodzaje nieżytu nosa przewlekłego:
- Prosty - gdy utrzymuje się przez długi czas ciągle lub ma charakter napadowy. Nie występują inne objawy.
- Przerostowy - gdy śluzówka staje się zbyt gruba, a na jej powierzchni pojawiają się polipy pochodzenia zapalnego. Wymagaja one leczenia operacyjnego. Może prowadzić do zaburzeń powonienia i odczuwania smaku, a także zapalenia ucha.
- Zanikowe - gdy błona śluzowa jest coraz cieńsza, gruczoły śluzowe zanikają, nie wytwarzają odpowiedniej ilości wydzieliny. Charakterystyczne może być przy tym krwawienie, wywoływane przez tworzące się strupy w nosie.
- Cuchnący zanikowy (ozena) - występujący wyłącznie u kobiet. Dodatkowo towarzyszy mu nieprzyjemny, intensywny zapach.
Leczenie nieżytu nosa
Przeważnie katar nie wymaga pomocy lekarskiej - chyba, że towarzyszą mu także objawy opisane powyżej lub zaobserwujemy jakieś inne, niepokojace sygnały.
Leczenie nieżytu nosa jest objawowe - nie ma środków, które leczyłyby katar. Ale dlaczego sobie nie ulżyć, gdy już dorwie nas ta uprzykrzajaca życie dolegliwość? Raczej nie bierzemy L-4 z powodu kataru (a szkoda, bo chodząc do pracy roznosimy wirusy! W zawodach medycznych, ale nie tylko - bardzo wskazane jest noszenie maseczki zasłaniającej nos i usta).
Przede wszystkim pamietajmy o tym, aby się nie wyziębiać i nie przegrzewać. Właściwa wilgotność pomieszczeń, w których przebywamy - ułatwi oddychanie. Nie korzystajmy też w tym czasie z basenu - chlor jest substancją drażniącą. Ponieważ nie mamy przeważnie apetytu - dobrze spożywać lekkie posiłki, a przede wszystkim dużo pić. Bardzo wkazane są soki owocowe.
Skoro nie można zapobiec nieżytowi nosa, to co stosować, aby złagodzić jego przykre objawy?
- krople do nosa, takie jak Rinozine - nawilża, ale także oczyszcza jamę nosową
- tabletki do ssania
- witamina C, rutyna, wapń - uszczelniają naczynia krwionośne
- inhalacje
- podrażniony nos dobrze jest smarować natłuszczającą i nawilżającą maścią
Pamiętajmy też o częstszym myciu rąk!
