Lekka opalenizna powoduje, że wyglądamy bardziej zdrowo i zbieramy więcej komplementów. Opalajmy się więc na zdrowie, czyli z umiarem i z zachowaniem pewnych środków ostrożności.
Bez słońca nie byłoby życia na ziemi. Dociera do nas ok 50 % promieniowania słonecznego - reszta jest pochłaniana lub rozpraszana w atmosferze. Najbardziej interesuje nas promieniowanie ultrafioletowe (UV).
Dzieli się ono na:
- UVA (320 - 400 nm) - wnika aż do skóry właściwej, powodując zniszczenia - niewskazana jest więc długa ekspozycja na promieniowanie UVA; pobudza wytwarzanie barwnika, jest przyczyną fotostarzenia się skóry oraz fotouczuleń, a także zmian nowotworowych. Lekka odzież i szyby nie są zabezpieczeniem przed tym promieniowaniem.
- UVB (280 - 320 nm) - nadaje skórze brązowy kolor, powoduje oparzenia słoneczne, powoduje syntezę witaminy D
- UVC (100 - 280 nm) - nie powinno docierać do powierzchni ziemi, lecz być całkowicie całkowicie absorbowane w warstwie ozonowej
Zależy od:
- szerokości geograficznej
- wysokości nad poziomem morza
- wysokości położenia słońca na niebie
- czystości powietrza
- ilości promieniowania odbitego od śniegu, wody, piasku
Niekorzystne działanie promieniowania słonecznego:
- zmiany skórne.
- przebarwienia
- niszczenie włókien kolagenu i elastyny (skóra staje się mało elastyczna, pojawiają się zmarszczki i bruzdy)
- stany przednowotworowe
- nowotwory skóry
- oparzenia słoneczne - zwiększają ryzyko nowotworów skóry w przyszłości
Skóra sama się broni przed promieniowaniem słonecznym. W jaki sposób?
- Wytwarza barwnik - melaninę. To ona sprawia, że się opalamy lub nie oraz powoduje zmianę kolorytu skóry.
- Komórki warstwy rogowej naskórka odbijają oraz absorbują część światła.
- Światło słoneczne absorbuje także warstwa lipidowa oraz kwas transurokainowy (m. in znajduje się w pocie).
Korzyści z przebywania na słońcu
- Promieniowanie ultrafioletowe UVB powoduje bardzo ważną reakcję w naszym organizmie: syntezę witaminy D - tak ważnej dla kości. To od niej zależy odpowiednia ilość wapnia i fosforanów we krwi. Jednak już ok 20 minut przebywania na słońcu dostarcza nam potrzebną ilość tej witaminy. Witamina D wpływa też na pracę serca i układu nerwowego.
- Wzmocnienie systemu immunologicznego pod wpływem słońca zwiększa się liczba białych ciałek krwi.
- Promieniowanie UV stymuluje produkcję erytrocytów, hemoglobiny
- Zapobieganie depresji, zwłaszcza tej spowodowanej niedoborem światła słonecznego
- Dzięki nim wytwarzane w organizmie są tzw. hormony szczęścia: serotonina i dopamina, a także spada poziom adrenaliny
- Wbrew pozorom - im więcej światła w ciągu dnia, tym łatwiej nam zasnąć. Pobudzana szyszynka nie wytwarza melatoniny (hormon snu) aż do zmroku - w ciągu dnia mamy więc więcej energii, a wieczorem łatwiej zasypiamy.
- Gdy korzystamy z kąpieli słonecznych z umiarem - skóra też odczuwa korzyści: staje się lepiej ukrwiona, dotleniona, rany szybciej się goją, prędzej rosną włosy.
Promieniowanie słoneczne wykorzystuje się do celów leczniczych.
Wskazaniem do stosowania HELIOTERAPII są:
- atopowe zapalenie skóry
- trudno gojące się rany
- łuszczyca
- trądzik
- czyraczność
- przewlekła stany zapalne mięśni i stawów
- łysienie plackowate
- przewlekłe nieżyty dróg oddechowych
Przeciwwskazania:
- nowotwory
- miażdżyca
- niewydolność krążenia
- gruźlica płuc
- nadczynność tarczycy
- nadciśnienie tętnicze
- skłonności do krwawień
- cukrzyca
Jak ustrzec się przed niekorzystnym wpływem promieni słonecznych?
- unikać ekspozycji na słońce w okresie największego nasilenia promieniowania, czyli w godzinach 11.00 -15.00
- nosić nakrycia głowy i okulary przeciwsłoneczne
- używać kremów z filtrami - na twarz, szyję i dekolt silniejszych
- krem nakładamy 30 minut przed wyjściem na słońce, po ok. 3 godzinach należy go użyć powtórnie
- pamiętajmy o delikatnej skórze dzieci!
- opalać się stopniowo, nie od razu przeleżeć kilka godzin na plaży
- ruszać się - nie trzeba leżeć plackiem, można spacerować, grać w piłkę itp.
- gdy planujemy przebywanie na słońcu nie używajmy perfum
- pamiętamy, że niektóre leki (np. antybiotyki) i zioła (np. dziurawiec) zwiększają wrażliwość na promieniowanie UV
- 90% promieniowania przenika przez chmury, więc w pochmurne dni także musimy się zabezpieczać
Stopień wrażliwości na promieniowanie słoneczne określa tzw. FOTOTYP SKÓRY (opracowany przez Thomasa B. Fotzpatricka w 1975 roku, na podstawie reakcji różnych rodzajów skóry na promieniowanie słoneczne)
FOTOTYP I
CELTYCKI
|
|
CERA:
- bardzo jasna z piegami
WŁOSY
- jasny blond, rude
OCZY:
- jasnoniebieskie, jasnozielone
OPALANIE:
- zwiększona podatność na oparzenia słoneczne,
- brak pigmentacji skóry
UWAGI:
- kremy z bardzo wysokim filtrem (bloker)
- niewskazane przebywanie w miejscach nasłonecznionych (plaża)
|
FOTOTYP II
PÓŁNOCNOEUROPEJSKI
|
|
CERA
- jasna
WŁOSY:
- blond, średni blond
OCZY:
- niebieskie, zielone, szare
OPALANIE:
-łatwo ulega oparzeniom słonecznym,
- opalenizna dopiero po dłuższym czasie
UWAGI:
- niewskazane dłuższe przebywanie na plaży
- kremy z wysokim filtrem
|
FOTOTYP III
ŚRODKOWOEUROPEJSKI
|
|
CERA:
- lekko śniada
WŁOSY:
- ciemny blond, brązowe
OCZY:
- szare, niebieskie, brązowe
OPALANIE:
- odporność na oparzenia słoneczne
- szybka opalenizna
UWAGI:
- kremy z filtrem
|
FOTOTYP IV
POŁUDNIOWOEUROPEJSKI
|
|
CERA:
- śniada,- oliwkowa
WŁOSY:
- ciemnobrązowe, czarne
OCZY:
- brązowe
OPALANIE:
- bardzo szybkie
- duża odporność na oparzenia słoneczne
UWAGI:
- kremy z niższym filtrem
|
FOTOTYP V
AZJATYCKI
|
|
CERA:
- ciemna, żółta
WŁOSY:
- ciemne, czarne
OCZY:
- czarne
OPALANIE:
- stałe zabarwienie skóry
UWAGI:
- rzadko ulega oparzeniom słonecznym
- umiar ze względu na szkodliwe działanie promieniowania
|
FOTOTYP VI
AFROAMERYKAŃSKI
|
|
CERA:
- bardzo ciemna
WŁOSY:
- czarne
OCZY:
- czarne
OPALANIE:
- stałe zabarwienie skóry
UWAGI:
- nie ulega oparzeniom słonecznym
- j.w.
|
