Zatrucie - zespół objawów patologicznych, spowodowanych wniknięciem do organizmu i negatywnym działaniem na organizm substancji szkodliwych - trucizn.
Przyczyny zatruć:
- leki
- tlenek węgla CO2
- alkohol
- gaz ziemny
- grzyby
- środki chemiczne
W jaki sposób trucizna może dostać się do organizmu?
- przez przewód pokarmowy (leki, alkohol, grzyby, detergenty)
- przez układ oddechowy (trucizny wziewne) np: tlenek węgla, gaz, siarkowodór, amoniak, chlor
- przez skórę i błony śluzowe (pestycydy, substancje żrące)
- przez tkanki miękkie bezpośrednio do krwi (narkotyki, jad owadów i węży)
Zatrucia mogą mieć przebieg:
- ostry - przy jednorazowej, dużej dawce trucizny - zatrucie następuje w krótkim czasie
- przewlekły - małe ilości trucizny, dostające się do organizmu przez dłuższy czas, a jej działanie toksyczne występuje stopniowo
Ogólne objawy zatrucia:
Różne środki toksyczne wywołują odmienne objawy, ale też zatrucie jedną trucizną może inaczej objawiać się u różnych osób. Zależy to od stanu zdrowia, wieku, budowy ciała. Zmiany chorobowe mogą wystąpić też później - już po ustąpieniu objawów pierwotnych. Najczęstsze objawy mogące wskazywać na zatrucie to:
- zaburzenia krążenia,
- dreszcze
- drgawki,
- wymioty,
- bóle,
- oparzenia na skórze lub w okolicy ust
- wąskie lub rozszerzone źrenice,
- zapach
Najczęściej występujące zatrucia:
Zatrucie tlenkiem węgla CO2
Tlenek węgla jest bezbarwny i bezwonny. Do zatrucia dochodzi najczęściej przy nieszczelnej wentylacji pomieszczeniach lub przy pożarach.
Objawy:
- bóle głowy,
- tętnienie w skroniach,
- osłabienie zmysłów słuchu, wzroku,
- wymioty
- przyspieszony oddech, duszności
- spadek ciśnienia i wzrost tętna
- splątanie
- zaburzenia rytmu serca
- zaburzenia świadomości
- rozszerzone źrenice
- sinica
- bladość skóry
Postępowanie: zapewnienie dopływu świeżego powietrza, także przy zatruciu gazem, odcięcie źródła ulatniającego się gazu
Zatrucie grzybami
przyczyny:
- nieznajomość gatunków grzybów
- niewłaściwe przechowywanie świeżych grzybów oraz gotowych potraw
- nieprawidłowy sposób przygotowania potraw z grzybów
- podobieństwo grzybów trujących do jadalnych
- różnice gatunkowe - w różnych miejscach ten sam gatunek grzyba może mieć inne właściwości, dlatego będąc w innej części świata nie sugerujmy się tym, że dany grzyb jest jadalny w Polsce - tam nie musi
- duże ilości spożywanych grzybów
Najczęściej występuje zatrucie muchomorem sromotnikowym, jest o tyle niebezpieczne, że objawy zatrucia rozwijają się w dość długim czasie
- 1 faza - okres utajenia (6 - 24 godziny)
- 2 faza - zaburzenia żołądkowo-jelitowe (6 - 8 godzin) - biegunka, wymioty, osłabienie, skurcze mięśni
- 3 faza - okres utajnienia (do 1 doby)
4 faza - uszkodzenia komórek: wątroby, nerek, serca, śledziony, objawy żółtaczki, kwasica, zaburzenia świadomości, śpiączka, skaza krwotoczna
Postępowanie: wywołanie wymiotów (treść wymiotów i resztki potrawy należy zabezpieczyć do badania), woda z węglem lekarskim.
Zatrucia pokarmowe
Źródłem zatrucia pokarmowego mogą być:
- pestycydy - nieumyte, spryskane owoce
- toksyny bakterii - nieświeże mięso, ryby, lody
objawy:
- ból brzucha
- wymioty
- gorączka
- tętniące bóle głowy
Postępowanie: wywołanie wymiotów, woda z węglem aktywowanym (lekarskim)
Zatrucie jadem kiełbasianym
przyczyny:
dawka śmiertelna to 0,01 ml
objawy:
- wzdęcia
- zaparcia
- zaburzenia widzenia
- zatrzymanie oddawania moczu
- porażenie mięśni oddechowych
Objawy występują dopiero ok. doby po zatruciu!
Zatrucia przez skórę
Głównie zdarzają się przy pracy z różnymi środkami chemicznymi.
Postępowanie:
- zdjąć skażoną odzież
- przemyć skórę zimną wodą - nie trzeć
Rodzajów zatruć jest bardzo wiele. Do każdego z nich należy podchodzić indywidualnie.
- Węgiel aktywowany absorbuje cząstki toksyny (podobnie mocna herbata)
- Mleko - można podać do picia w przypadku zatrucia kwasami, ale już nie wolno w zatruciu rozpuszczalnikiem czy benzyną (tu wskazany jest olej parafinowy).
- Podczas resuscytacji można zaniechać sztucznego oddychania metodą usta - usta, gdy podejrzewamy zatrucie substancją, która może zaszkodzić pomagającemu, np. pestycydami.
Co jest najważniejsze, przy udzielaniu pierwszej pomocy:
- Nie wywołujemy wymiotów u osób nieprzytomnych, z drgawkami, po zatruciu kwasami, zasadami czy detergentami czy benzyną.
- Wywoływanie wymiotów może odnieść skutek do 4 godzin po zatruciu.
- Jak najszybciej wzywamy pomoc medyczną.
- Zabezpieczamy materiały mogące umożliwić identyfikację trucizny (wymiociny, resztki pokarmu, mocz, stolec, opakowania po lekach, środkach chemicznych).
- Kontrolujemy czynności życiowe poszkodowanego.
- Dbamy o własne bezpieczeństwo.
Aby nie doszło do zatrucia:
- zwracajmy uwagę na datę ważności jedzenia
- nie zbierajmy grzybów, co do których nie mamy 100 % pewności
- czytajmy ulotki leków, środków chemicznych
- nie mieszajmy różnych środków ze sobą, np. podczas sprzątania mieszkania
- stosujmy środki zabezpieczające: odzież ochronną, rękawice, maseczki
- nie palimy papierosów podczas pracy z chemikaliami (dobrze też wtedy nie jeść)
- dbajmy o sprawność piecyka w łazience oraz drożność kratek wentylacyjnych.
Niektóre z zatruć na pewno są warte dokładniejszego omówienia, więc z pewnością jeszcze się pojawią na blogu!
