Budowa zęba w największym skrócie:
Ząb składa się z:
- korony zęba
- szyjki zęba
- korzenia zęba
Zbudowany jest czterech tkanek:
- szkliwa - najtwardsza tkanka ciała człowieka
- zębiny - twarda, żółtawa tkanka. Znajduje się pod szkliwem i cementem korzeniowym. W zdrowym zębie nie jest widoczna
- cementu korzeniowego - pokrywa cienką warstwą korzeń zęba
- miazgi, która jest bogato unaczynioną i unerwioną tkanką łączną
 |
Przekrój zęba trzonowego z zębodołem i aparatem mocującym.
1. szkliwo 2. zębina 3. komora zęba 4. dziąsło (brodawka międzyzębowa) 5. cement 6. ozębna (tkanka łączna ułożona w pęczki umocowana w cemencie korzenia i w kości zębodołu) 7. kości zębodołu 8. kanał korzenia wypełniony miazgą 9. szczyt korzenia 10. otwór szczytowy zęba, przez który wchodzą do kanału naczynia krwionośne i nerwy
Źródło: Zborowski A. - Atlas anatomii człowieka |
Nauka zajmująca się zębami to odontologia
Próchnica
to najczęstsza choroba zębów (prawdopodobnie dotyka ponad 90% dorosłych Polaków!). Nie leczona powoduje demineralizację tkanek zęba, ostatecznie - obumieranie miazgi, co prowadzi do atakowania przez toksyny bakteryjne kości otaczającej korzeń.
Bakterii w jamie ustnej jest dużo - ok. 300 rodzajów. Są one potrzebne. Szkodliwe i wywołujące próchnicę są głównie te z gatunku Streptococcus mutans - tworzą przylegającą do zębów warstwę - płytkę nazębną.
Próchnica początkowa objawia się powstawaniem plamek na zębach - białych lub ciemnych. Próchnica głęboka - to już wyraźny ubytek, "dziura", do której dostają się resztki jedzenia. Można czuć nadwrażliwość na temperaturę, niektóre smaki (np. kwaśny), ból przy nagryzaniu - aż po ostry ból.
Próchnica jest zaraźliwa! Często matka obliże smoczek, a następnie podaje go dziecku. Nie powinno się tak robić, wtedy właśnie może dojść do zakażenia.
Próchnicę często nabywamy na własne życzenie:
- duże ilości słodyczy (bakterie próchnicy też lubią cukier, zwłaszcza cukry proste)
- mycie zębów:
- zbyt rzadkie - wiadomo, zęby należy czyścić co najmniej 2 razy dziennie; dobrze wspomagać się nicią dentystyczną, płynem do płukania
- zbyt dokładne - mycie po każdym posiłku - niekoniecznie musi wyjść na zdrowie zębom. Kwasy zawarte w np. sokach owocowych rozmiękczają szkliwo, a my, szorując szczoteczką, doprowadzamy do jego uszkodzenia.
- niewłaściwe - nie szorujemy w poprzek! W ten sposób odsłaniamy korzeń zęba i możemy uszkodzić dziąsła. Istnieją dwie wersje prawidłowego mycia zębów: ruchami kolistymi lub wymiatającymi.
- podjadanie między posiłkami
- niewłaściwa dieta - jemy zbyt wiele węglowodanów, a za mało białka. W naszej diecie powinny się znaleźć:
- wapń - niezbędny do budowy kości i zębów(mleko i jego przetwory)
- potas (warzywa strączkowe, pomidory)
- molibden (płatki zbożowe)
- fosfor (mięso, ryby)
- magnez (orzechy, soja)
Próchnicę powodują też:
- fluor - jego nadmiar prowadzi do fluorozy
- niedobory witamin - D, C
- wady zgryzu
- predyspozycje genetyczne
Zniszczony próchnica ząb sam się nie odbuduje. Dlatego trzeba jak najszybciej udać się do dentysty, aby naprawić, to, co zostało zniszczone, poprzez wypełnienie odpowiednim materiałem. Gdy dojdzie już bowiem do zakażenia tkanej miękkich zęba - czeka nas nieprzyjemne leczenie kanałowe. W najgorszym wypadku - usunięcie zęba.
Warto odwiedzać stomatologa nie tylko wówczas, gdy czujemy już ból, ale profilaktycznie, bo szkoda każdego zęba. Pamiętajmy, że jeśli mamy już więcej niż sześć lat - to zęby nam na pewno nie odrosną!
