Gdy serce bije zbyt szybko - kołatanie serca

Każdy z nas doświadczył chociaż raz w życiu szybszego bicia serca. Czasami jest to reakcja na stresującą sytuację, intensywny wysiłek fizyczny lub nawet zbyt duża ilość kofeiny. Jednak, gdy kołatanie serca staje się częste, długotrwałe lub towarzyszy mu inne niepokojące objawy, może to wymagać uwagi specjalisty - kardiologa.

Ściąga z anatomii - budowa i znaczenie układu pokarmowego


Układ pokarmowy składa się z:

  • przewodu pokarmowego
  • narządów, które wchodzą w skład układu pokarmowego:
    • wątroba
    • trzustka



FUNKCJE PRZEWODU POKARMOWEGO:
  • pobranie pożywienia i wody
  • trawienie
  • przyswojenie potrzebnych składników odżywczych (białka, witaminy, tłuszcze, węglowodany)
  • wydalenie zbędnych składników

BUDOWA PRZEWODU POKARMOWEGO:
  1. jama ustna
  2. gardło
  3. przełyk
  4. żołądek
  5. jelito cienkie
  6. jelito grube
  7. wątroba
  8. trzustka


JAMA USTNA:
przedsionek jamy ustnej:
  • wargi
  • policzki
  • dziąsła
  • gruczoły

ZĘBY:
  • mleczne (20)
    • 4 siekacze
    • 2 kły
    • 4 trzonowce
  • stałe: (32)
    • 4 siekacze
    • 2 kły
    • 4 zęby przedtrzonowe
    • 6 trzonowych
ćwiartkami: 2 + 1 + 2 + 3


ŚLINIANKI:
  • przyuszna (największa)
  • podżuchwowa
  • podjęzykowa
rola ślinianek
  • wydziela sok trawienny (ślinę)
rola śliny:
  • nawilżanie (mucyna)
  • działanie bakteryjne (izozym)
  • w jamie ustnej rozkładane są: skrobie (cukry złożone) – enzym amylaza ślinowa (tiamina)

JĘZYK – duży twór skórno – mięśniowy

budowa:
  • trzon
  • koniec
  • nasada
rola języka:
  • mieszanie pokarmów
  • formowanie i przesuwanie kęsów pokarmowych
  • odczuwanie smaku (brodawki, kubki smakowe)
  • cztery smaki:
    • słodki
    • słony
    • gorzki
    • kwaśny
brodawki: (w zależności od kształtu)
  • nitkowate
  • grzybowate
  • okolone
  • liściaste
  • podniebienie miękkie
  • podniebienie twarde


GARDŁO
  • część nosowa
  • część ustna
  • część krtaniowa
gardło jest częścią wspólną dla układu pokarmowego i oddechowego


PRZEŁYK
  • duża cewa mięśniowo -  błoniasta, która łączy gardło z żołądkiem
  • posiada trzy odcinki:
    • szyjny
    • piersiowy (najdłuższy)
    • brzuszny (najkrótszy) jej granicą jest przepona
  • luźna tkanka mięśniowa na zewnątrz
  • tkanka śluzowa wewnątrz
  • długość ok. 25 cm
  • średnica zmienna w zależności od wypełnienia (treść pokarmowa lub gazy)
  • trzy fizjologiczne przewężenia:
    • górne
    • środkowe
    • dolne

przełyk
 źródło: Peter Abrahams "Atlas anatomii"



ŻOŁĄDEK
budowa:
  • dno (wpust - na górze)
  • trzon
  • część odźwiernikowa – łączy się z jelitem cienkim

żołądek
 źródło: Peter Abrahams "Atlas anatomii"


JELITO CIENKIE
trzy podstawowe części:
  • dwunastnica
  • jelito czcze
  • jelito kręte
zastawka krętniczo – kątnicza - oddziela jelito cienkie od jelita grubego


JELITO GRUBE
składa się z:
  • jelita ślepego (kątnica  z wyrostkiem robaczkowym)
  • okrężnicy:
    • wstępującej (wstępnica)
    • poprzecznej (poprzecznica)
    • zstępującej (zstępnica)
  • esicy
  • odbytnicy (jelito proste)
  • odbytu

okrężnica
 źródło: Peter Abrahams "Atlas anatomii"


REGULACJA CZYNNOŚCI PRZEWODU POKARMOWEGO

NERWOWA
dzięki splotom mięśniowym:
  • splot Auerbacha wzmaga czynności motoryczne
  • splot Meisnera pobudza  wzmaga wydzielanie i wchłanianie

HORMONALNA
główne hormony przewodu pokarmowego:
  • gastryna:
    • produkowana przez komórki G w żołądku i dwunastnicy
    • pobudza wydzielanie kwasu solnego
    • hamuje opróżnianie żołądkowe
  • sekretyna:
    • produkowana przez komórki S w dwunastnicy
    • pobudza wydzielanie wody przez komórki przewodów trzustkowych


FUNKCJE JAMY USTNEJ
  • rozdrabnianie (zęby, dziąsła)
  • rozmiękczanie (ślina)
  • wstępne trawienie (rozkładanie skrobi  - amylaza ślinowa)
  • działanie bakteriobójcze (ślina)

FUNKCJE ŻOŁĄDKA
  • zbiornik pokarmu
  • czynność mechaniczna (mieszanie) i chemiczna
  • wydzielanie soku żołądkowego:
    • ma właściwości bakteriobójcze
    • zawiera:
      • pepsynę (enzym trawiący białka)
      • kwas solny (działanie bakteriobójcze)
      • inne enzymy rozkładające białka
      • lipazę żołądkową (enzym rozkładający tłuszcze)
      • śluz (ochrona błony śluzowej)
      • komórki okładzinowe oprócz kwasu solnego wydzielają czynnik wewnętrzny tzw. czynnik Castle’a, który wiąże witaminę B12, umożliwiając jej wchłanianie w jelicie cienkim
  • kwaśna treść pokarmowa po przejściu z żołądka do dwunastnicy pobudza wydzielanie hormonów jelitowych (np. sekretyna, cholecystokinina),   pobudza też wydzielanie żółci i soku trzustkowego


FUNKCJE JELITA CIENKIEGO
  • trawienie
    • dzięki enzymom gruczołów jelita cienkiego (diastaza, maltaza, laktaza)
    • dzięki enzymom trzustki (amylaza trzustkowa, lipaza, nukleaza, trypsynogen, lastaza)
    • dzięki żółci wydzielanej przez wątrobę
  • wchłanianie produktów trawienia
    • powierzchnię wchłaniania zwiększają fałdy okrężne oraz kosmki jelitowe
    • tłuszcze wchłonięte przez kosmki jelitowe, przedostają się do układu chłonnego i żylnego
    • białka i węglowodany przedostają się drogą układu krążenia wrotnego do wątroby


FUNKCJE JELITA GRUBEGO
  • wchłanianie wody i elektrolitów
  • formowanie i wydalanie kału


WĄTROBA
  • największy gruczoł ciała ludzkiego
  • ciężar: ok. 1,5 kg
  • obficie ukrwiona – barwa czerwono – brunatna
  • konsystencja miękka, sprężystość nieznaczna
  • miąższ kruchy – stąd łatwo pęka przy urazach

wątroba
 źródło: Peter Abrahams "Atlas anatomii"


BUDOWA:
  • ma kształt zbliżony do połowy jajka
  • ma dwie powierzchnie: trzewną i przeponową
  • składa się z 4 płatów:
    • lewego
    • prawego
    • czworobocznego
    • ogoniastego
  • zajmuje prawie całe podżebrze prawe, znaczną część nadbrzusza i sięga do podżebrza lewego
  • zbudowana z komórek zwanych hepatocytami
  • budowa zrazikowa


FUNKCJE:
  • magazynowanie:
    • glikogen
    • tłuszcz
    • witaminy
  • wytwarza białka osocza
  • wytwarza czynniki krzepnięcia krwi
  • produkcja żółci
  • metabolizuje leki i toksyny
  • wydala zbędne substancje


DROGI ŻÓŁCIOWE:
  • z wątroby wychodzą dwa przewody:
    • wątrobowy lewy
    • wątrobowy prawy
  • razem dają wątrobowy wspólny
  • do niego dochodzi przewód pęcherzykowy (z pęcherzyka żółciowego)
  • pęcherzyk żółciowy ma na celu gromadzenie i zagęszczenie żółci
  • żółć jest stale produkowana i gromadzona w pęcherzyku żółciowym
  • oba dają przewód żółciowy wspólny
  • uchodzi do dwunastnicy

TRZUSTKA

BUDOWA:

  • gruczoł o budowie zrazikowej, kształt nieregularny, wydłużony, spłaszczony
  • barwa szaro lub żółto – różowa, konsystencja miękka
  • masa (ok. 770 – 90 g), dł. (15 – 20 cm), szer. (2,5 – 5,5 cm), gr. (1,7 – 2 cm)
  • ułożona poprzecznie na tylnej ścianie jamy brzusznej za żołądkiem
  • leży na poziomie kręgów lędźwiowych L1 i L2
  • otoczona siecią przewodów – największy - przewód trzustkowy. Do niego wpadają liczne mniejsze przewody międzyzrazikowe -  największy z nich -  przewód głowy trzustki
  • Do przewodów międzyzrazikowych uchodzą również cieńsze przewody wychodzące bezpośrednio z wysp trzustkowych zbudowanych z komórek Largenhansa.
  • Do przewodu trzustkowego uchodzi w obrębie głowy trzustki przewód trzustkowy  Wirsunga oraz przewód dodatkowy Santoriniego.
  • Przewody odprowadzają sok trzustkowy do przewodu pokarmowego.
  • Trzustkę można podzielić na części:
    • Głowa - położona wewnątrz pętli
    • Szyjka, zwana cieśnią - to odcinek o długości ok. 2 cm, stanowiący przedłużenie głowy w trzon
    • Trzon trzustki - ma trzy powierzchnie i trzy brzegi:
      • przednia jest oddzielona od powierzchni tylnej ostrym brzegiem górnym
      • tylna od powierzchni dolnej oddziela brzeg dolny
      • dolna od powierzchni przedniej oddziela brzeg przedni
    • Ogon - lewy koniec trzustki, który jest najczęściej spłaszczony,  skierowany na lewo i ku górze

FUNKCJE:

  • wewnątrzwydzielnicza - produkuje hormony wydzielane do krwi i odpowiedzialne za gospodarkę cukrową w organizmie
  • zewnątrzwydzielnicza - produkuje sok trzustkowy oraz enzymy trawienne
 
SOK TRZUSTKOWY -  wydzielany do dwunastnicy, bierze znaczny udział w trawieniu pokarmów. U człowieka wytwarza się na dobę ok 1200 ml soku trzustkowego. W jego skład wchodzą 3 grupy enzymów, które hydrolizują białka, węglowodany i tłuszcze, są to:
  • proteazy: trypsyna i erapsyna – rozkładają cząsteczki białka na aminokwasy
  • amylaza trzustkowa – rozkłada wielocukry do maltozy, ta zaś pod wpływem enzymu maltazy (zawartej w soku jelitowym) ulega przemianie w glukozę
  • lipaza – rozkłada tłuszcze na glicerol i kwasy tłuszczowe
Wydzielanie soku trzustkowego odbywa się w 2 – 5 minut po spożyciu pokarmu i trwa 6 – 14 godzin, w zależności od składu pokarmu

Mechanizm wydzielania soku trzustkowego:
  • nerwowy – pod wpływem impulsów przekazywanych przez nerw błędny
  • humoralny – dwa hormony pobudzające trzustkę do wydzielania soków trawiennych: sekretyna i pankreozymina
dwa HORMONY:
  • insulina – hormon regulujący przemianę węglowodanową
  • glukagon – podnosi poziom cukru we krwi