Gastrostomia, percotaneous endoscopic gastronomy, PEG, - stomia odżywcza. Zabieg wykonywano po raz pierwszy w 1979 r. Jest to stomia wytworzona na żołądku: wprowadzenie drenu, sondy do żołądka przez powłoki skórne. Inne rodzaje stomii odżywczej to:
- jejunostomia (stomia na jelicie czczym)
- ezofagostomia (stomia na przełyku)
Metoda ta stosowana jest wówczas, gdy niemożliwe jest przyjmowanie pokarmu doustnie z przyczyn:
- choroby nowotworowe (np. przełyku)
- choroby neurologiczne (udar)
- urazy (zwłaszcza głowy, np. oparzenia)
Dwie metody karmienia:
- małych dawek (małe dawki często podawane)
- ciągłego wlewu (grawitacyjnego lub za pomocą pompy) z przerwą nocną lub bez niej
Wykorzystywane są:
- dieta szpitalna
- dieta przemysłowa - stosowany zwłaszcza przy niedoborach żywieniowych
- mix przygotowywany w warunkach domowych - wymaga zachowania ostrożności
Opieka:
- Skórę wokół drenu należy dokładnie obserwować, czy nie występują zaczerwienienia lub obrzęki.
- Miejsce to trzeba przemywać wodą, mydłem o pH 5,5 i dokładnie osuszać.
- Smarować maścią ochronną w celu natłuszczenia.
- Założyć gazik, wcześniej rozcięty
- Pamiętać o kontroli wypróżnień
- Do karmienia pacjenta nieprzytomnego układać w pozycji półwysokiej
- Obserwować pacjenta - czy nie występują inne niepokojące objawy, np. gorączka
ALGORYTM:
Cel:
możliwość podania pokarmu bezpośrednio do żołądka przez wprowadzony cewnik.
Przygotowanie zestawu:
Materiały i środki:
- serwetki lub lignina do zabezpieczenia ubrania lub pościeli przed zabrudzeniem,
- strzykawka 50 lub 100 ml typu Janetta,
- rękawiczki,
- fartuch foliowy,
- gazik, plaster, pasta uszczelniająca,
- środek do dezynfekcji,
- sól fizjologiczna lub woda destylowana,
- posiłek zmiksowany
- zatyczka.
Przybory i sprzęt:
- przyrząd do żywienia enteralnego (w razie konieczności),
- kubek,
- pojemnik na posiłek,
- miska nerkowata,
- zacisk,
- stolik przyłóżkowy,
- taca,
- parawan,
- kosz na odpady zakaźne.
Sposób wykonania.
- Zapoznaj się ze stanem chorego.
- Przygotuj chorego do karmienia przez PEG (nawiąż kontakt i współpracę, poinformuj o celu i istocie czynności, uzyskaj zgodę i udziel pacjentowi stosownych wyjaśnień).
- Umyj i zdezynfekuj ręce.
- Przygotuj zestaw.
- Ustaw tacę z przyborami na stoliku przyłóżkowym.
- Ustaw parawan.
- Sprawdź rozmieszczenie na stanowisku pracy materiałów, przyborów i sprzętu potrzebnego do wykonania karmienia przez PEG.
- Załóż fartuch foliowy i rękawiczki.
- Zapewnij pacjentowi pozycję siedzącą lub półsiedzącą.
- Raz dziennie wykonaj jeden pełen obrót cewnikiem.
- Raz dziennie zmień gazik pomiędzy klinem a powierzchnią skóry i w razie potrzeby nałóż pastę uszczelniającą.
- Zabezpiecz pościel ligniną.
- Sprawdź zaleganie treści pokarmowej w żołądku.
- Przepłucz cewnik 20-30 ml wody.
- Sprawdź temperaturę posiłku (maks. 30°C)
- Zaciśnij zacisk na cewniku.
- Zaaspiruj strzykawką pokarm.
- Połącz strzykawkę z cewnikiem.
- Zwolnij zacisk.
- Podaj powoli pokarm.
- Zaciśnij zacisk i rozłącz strzykawkę od cewnika.
- Powtarzaj czynność aż do podania całości posiłku (jednorazowo można podać maksymalnie 300 ml mieszanki pokarmowej).
- Po podaniu posiłku przepłucz cewnik wodą (do 50 ml).
- Zamknij cewnik zatyczką.
- Zwolnij zacisk (nie wolno zaciskać peanem, gdyż niszczy cewnik).
- Pozostaw pacjenta w pozycji półsiedzącej przez ok. 30 minut.
- Zdejmij rękawiczki i fartuch foliowy.
- Wykonaj higieniczne mycie i dezynfekcję rąk.
Uporządkowanie sprzętu, materiału, otoczenia:
- zdezynfekuj użyte przybory i sprzęt,
- uporządkuj je i umieść na właściwym miejscu,
- zagospodaruj odpady,
- odstaw parawan,
- zapewnij estetyczny wygląd najbliższego otoczenia,
- udokumentuj wykonanie czynności.
Udrożnianie zatkanego cewnika:
- Cewnika nie można udrażniać prowadnicą. Najskuteczniejszą metodą jest napełnienie cewnik rozpuszczonymi enzymami trzustkowymi, Colą lub Pepsi.
Karmienie przez jejunostomię.
- Rozpoczyna się je od podawania rozcieńczonych mieszanek (do 1 zalecanego stężenia) z szybkością 25 ml/godz. Optymalnie jest korzystać w tym przypadku z diety przemysłowej podawanej za pomocą pompy żywieniowej. Z każdym dniem zwiększamy stężenie posiłku i prędkość podania aż do uzyskania standardowego trybu podania.