Gdy serce bije zbyt szybko - kołatanie serca

Każdy z nas doświadczył chociaż raz w życiu szybszego bicia serca. Czasami jest to reakcja na stresującą sytuację, intensywny wysiłek fizyczny lub nawet zbyt duża ilość kofeiny. Jednak, gdy kołatanie serca staje się częste, długotrwałe lub towarzyszy mu inne niepokojące objawy, może to wymagać uwagi specjalisty - kardiologa.

Zaspokojenie potrzeby ruchu - ćwiczenia

mewy w ruchu
 
Ruch jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Pozytywnie oddziałuje na pracę narządów wewnętrznych, na układ krążenia, oddechowy, kostno-stawowy, pokarmowy oraz prawidłowe funkcjonowanie psychiczne człowieka.

Gdy potrzeba ruchu nie może być zaspokojona samodzielnie - trzeba w tym pomóc, podobnie jak w zaspokajaniu innych potrzeb. Służą temu różnego rodzaju ćwiczenia.
W zależności od stanu pacjenta ich celem jest:
  • wzmocnienie siły mięśniowej,
  • zachowanie siły mięśniowej
  • utrwalanie wzorców ruchowych,
  • zwiększenie zakresu ruchów,
  • przeciwdziałanie zanikom mięśni ,
  • zapobieganie przykurczom,
  • zapobieganie odleżynom,
  • poprawa koordynacji ruchowej,
  • podniesienie ogólnej sprawności i wydolności fizycznej organizmu.

Systematyka ćwiczeń leczniczych:

Ćwiczenia rozluźniające

Dzięki odpowiedniemu ułożeniu ciała i wykonywaniu określonych ruchów następuje zmniejszenie napięcia mięśni. Wykonuje się je przed i podczas prowadzenia ćwiczeń leczniczych. 

Cel: Zmniejszenie napięcia mięśni
Wskazania: Przed rozpoczęciem wykonywania ćwiczeń leczniczych.  Ćwiczenie napiętych mięśni powoduje ból i wzmaga się jeszcze ich napięcie.

Ćwiczenia oddechowe

Maja na celu naukę prawidłowego oddechu, zwiększenie wydolności narządu oddechowego, zachowanie prawidłowej budowy klatki piersiowej, dotlenienie organizmu w czasie ćwiczeń (patrz: Zaspokojenie potrzeby oddychania u osoby niesamodzielnej)

Wskazania: ćwiczenia oddechowe należy wykonywać podczas wszelkich ćwiczeń leczniczych, przed i po zabiegach chirurgicznych oraz w chorobach układu oddechowego.
Przeciwwskazania: ostry okres chorób narządu oddechowego i narządu krążenia.
Wykonanie: Wdech musi się odbywać zawsze przez nos, a wydech przez nos lub przez usta. Nie należy wciągać brzucha.


Ćwiczenia bierne

Bierne wykonanie ruchów w stawie przez terapeutę, pacjent może być nieświadomy. Maja na celu: zapobieganie przykurczom, odleżynom, zachowanie czucia proprioceptywnego i pamięci ruchowej, niedopuszczenie powstawania zrostów w stawach, ułatwienie krążenia. Stosowane przy niedowładach, porażeniu wiotkim i spastycznym, długotrwałym unieruchomieniu w łóżku, w celu niedopuszczenia powstania zrostów w stawach

Wskazania: porażenia i niedowłady mięśni (wiotkie i spastyczne), stan po długotrwałym unieruchomieniu, początkowy okres uruchamia­nia stawu po zabiegu operacyjnym, choroby układu krążenia, w których gdy samodzielny wysiłek nie jest wskazany.
Przeciwwskazania:
ostry stan zapalny stawu i tkanek okołostawowych, żył, znacznie podwyższona temperatura ciała.
Wykonanie: Stabilizacja odcinka bliższego ćwiczonego stawu - aby ruch odbywał się tylko w tym stawie i nie był wspomagany przez ruch w innych stawach. Ćwiczenie w pełnym zakresie ruchu (jeśli to możliwe), bez przekraczania granicy bólu.

Ćwiczenia wspomagane

Ruch prowadzi terapeuta odciążając kończynę ćwiczoną, a pacjent współdziała w miarę możliwości

Cel: wzmacnianie mięśni, odtwarzanie i utrwalanie w pamięci wzorców ruchowych.
Wskazania: osłabienie siły mięśni.
Wykonanie: Siła wspomagająca powinna być tak dawkowana, aby umożliwiała wykonanie ruchu , a nie zastępowała pracy ćwiczonych mięśni, jak to ma miejsce w ćwiczeniach biernych. Terapeuta prowadzi ruch w całym jego zakresie w ten sposób, że wspomaganie jest największe w początkowej fazie ruchu (pokonanie bezwładności) i w końcowej fazie (pokonanie oporu mięśni antagonistów).


Ćwiczenia samowspomagane

Pacjent sam wspomaga ruch - np. jedna kończyna pomaga w ruchu drugiej, czasami przy użyciu sprzętu.

Cel: zwiększenie zakresu ruchów w stawach, uzyskanie rozluźnienia nadmier­nie napiętych mięśni.
Wskazania: ograniczenie zakresu ruchów w stawach
Wykonanie: UGUL. Chory może też wykonywać ćwiczenia za pomocą np. laski.

Ćwiczenia redresyjne

Polegają na rozciąganiu przykurczu tkanki miękkiej, okołostawowej lub mięśni w celu zniesienia ograniczenia ruchu w stawie

Cel: rozciągnięcie nadmiernie przykurczonych tkanek miękkich otaczających stawy,  eliminacja ograniczenia ruchu w stawie
Wskazania: spastyczne napięcie mięśni, niedowłady, porażenia, stany po długotrwałych unieruchomieniach, ograniczony ruch w stawie (nieutrwalony).
Wykonanie: ćwiczenia dobrane indywidualnie, wykonywane z kinesyterapeutą.


Ćwiczenia izometryczne

Polegają na czynnym napięciu mięśni bez zmiany jego długości

Skurcz izometryczny nie powoduje więc ruchu w stawie, ponieważ nie zmienia się odległość przyczepów mięśni do kości.


Cel: przeciwdziałanie zanikom mięśni, uzyskanie przyrostu masy i siły mięśni, utrzymywanie aktywności mięśni w obrębie unieruchomionych odcinków ciała.
Wskazania:  unieruchomienia, zaniki mięśni, przypadki, w których ruch w stawie nie jest wskazany.
Wykonanie:  Czas trwania skurczu izometrycznego wynosi ok. 5 sekund, a czas odpoczyn­ku między kolejnymi skurczami ok. 10 sekund. Okres odpoczynku po pracy sta­tycznej mięśnia musi być dłuższy, aby zapewnić m.in. dostateczne jego ukrwienie, które jest znacznie upośledzone w czasie skurczu izometrycznego.


Ćwiczenia czynne w odciążeniu

Pacjent wykonuje samodzielnie ruch w stawie, przy odciążeniu ćwiczonego odcinka ciała.
Formy odciążeń: podwieszenie, woda, ręka terapeuty, powierzchnia stołu.

Cel: przeciwdziałanie zanikom mięśni i uzyskanie przyrostu ich siły, zapobieganie przykurczom w stawie, zwiększenie zakresu ruchów w stawie.
Wskazania:  zaniki i znaczne osłabienie siły mięśni (od plus 1 do plus 2 w skali: Lovetta), słaby zrost kostny, zmiany chorobowe powierzchni stawowych.
Wykonanie: odciążenie uzyskuje się przez podwieszenie ćwiczonej kończyny, zmniejszenie tarcia o podłoże, zanurzenie chorego w wodzie, podtrzymywanie ćwiczonej kończyny przez terapeutę.

Ćwiczenia czynne w odciążeniu z oporem

Pozwalają słabym mięśniom na wykonanie ruchu i pokonanie oporu. Działa to na zasadzie wyeliminowania masy kończyny przy jednoczesnym zwiększeniu siły mięśniowej.

Cel: uzyskanie przyrostu siły słabych mięśni.
Wskazania:  osłabienie siły mięśni wynoszącej od plus 2 do 3, a nawet powyżej 3 wg skali Lovetta.
Wykonanie:  UGUL. Tempo ćwiczeń zależy od aktualnej siły mięśni

Ćwiczenia czynne

Polegają na wykonaniu ruchu samodzielnego w stawie, z pokonaniem ciężaru ćwiczonego odcinka.

Cel: zwiększanie siły i wytrzymałości przede wszystkim określonej grupy mię­śni, utrzymywanie i zwiększanie zakresu ruchów w stawach, poprawa koordyna­cji ruchowej.
Wskazania:  osłabienie mięśni, wszystkie przypadki, w których siła mięśni wy­nosi co najmniej 3 wg skali Lovetta, ograniczenie zakresu ruchów w stawach.
Wykonanie:  Chory sam wykonuje ćwiczenia - początkowo łatwiejsze w pozycjach izolowanych. Stopniowo przechodzi do ćwiczeń trudniejszych.

Ćwiczenia czynne z oporem

Polegają na pokonaniu siły zewnętrznej przeciwdziałającej wykonywanemu ruchowi. 

Cel: uzyskanie przyrostu siły i wytrzymałości mięśni.
Wskazania:  osłabienie mięśni.
Wykonanie:  przed przystąpieniem do ćwiczeń czynnych z oporem określonej grupy mięśni należy ustalić wielkość aktualnego oporu i liczbę powtórzeń ru­chów. 

Ćwiczenia synergistyczne

Wykorzystanie zjawiska współdziałania mięśni, gdy niemożliwy jest dostęp do określonej części ciała, np. poprzez założony opatrunek gipsowy na kończynie.

kontralateralne - stosuje się w przypadku unieruchomienia całej kończyny w opatrunku gipsowym - wówczas stosuje się ćwiczenia kończyny zdrowej z maksymalnym oporem
ipsilateralne - gdy opatrunek gipsowy nie obejmuje całej kończyny - ćwiczenia wolnych od gipsu części z maksymalnym oporem.

Cel: uzyskanie na drodze skrzyżowanego odruchu fizjologicznego lub na dro­dze pobudzenia zespołów dynamicznych, napięcia izometrycznego mięśni.
Wskazania: unieruchomienie kończyny całkowite lub częściowe w opatrunku gipsowym, ćwiczenie przeszczepionych mięśni.

Ćwiczenia poranne

Polegają na wykonaniu ruchów w stawach dostosowanych do możliwości pacjenta. Są to ćwiczenia łatwe i nie powodują zmęczenia. 

Cel: pobudzenie funkcji ustroju po śnie i mobilizacja chorego do codziennych zajęć.
Wskazania: Wykonywać może każdy, jeśli nie ma przeciwwskazań.
Wykonanie: W przewietrzonym pomieszczeniu, na powietrzu, po zapytaniu chorego o samopoczucie.

Ćwiczenia ogólnousprawniające

Są to ćwiczenia przede wszystkim kształtujące, służące podniesieniu ogólnej sprawności, kształtowaniu prawidłowej postawy, zachowaniu siły i wytrzymałości mięśni.

Cel: podniesienie ogólnej sprawności i wydolności fizycznej, kształto­wanie prawidłowej postawy, koordynacji ruchowej,  zachowanie pełnego zakresu ruchów w stawach.
Wskazania: ćwiczenia te powinien wykonywać każdy chory niezależnie od ćwiczeń specjalnych.
Wykonanie: ćwiczenia ogólnie usprawniające prowadzi się zespołowo i indywidualnie.




Zasady przy wykonywaniu ćwiczeń:

  • poinformowanie pacjenta o celu, rodzaju ćwiczeń
  • uzyskanie zgody
  • założenie odpowiedniej odzieży pacjentowi (luźnej)
  • zmierzenie temperatury i ciśnienia (gorączka i wysokie ciśnienie są przeciwwskazaniami do ćwiczeń)
  • komunikacja z pacjentem (mówienie także do pacjenta nieświadomego, np. informowanie, co robimy)
  • obserwacja pacjenta
  • przestrzeganie zasad bezpieczeństwa