Jak często powinno się oddawać stolec? Do dwóch razy na dobę, ale co dwa dni przy prawidłowej konsystencji - też jest dobrze. Skład kału - to resztki pokarmowe, śluz, bakterie, resztki nabłonka, białko, tłuszcze, sól i woda (75 %). Na skutek ruchów perystaltycznych jelita kał przesuwa się, ostatecznie formuje się w odbytnicy i wydalany jest na zewnątrz (defekacja).
Zaburzenia oddawania kału:
Biegunka - jest to częste oddawanie luźnych,wodnistych stolców, kilka razy w ciągu doby.
Zaparcie - stan, gdy jelita są rzadko opróżniane, kał jest twardy, jego wydalanie bolesne i utrudnione
Nietrzymanie stolca - brak kontroli nad wypróżnieniami. Najczęściej przy:
- schorzeniach neurologicznych
- zaburzeniach funkcji poznawczych
- ograniczonej sprawności ruchowej
- ryzyko rośnie z wiekiem
- częściej u mężczyzn
Wzdęcia - związane z nagromadzeniem nadmiernej ilości gazów w przewodzie pokarmowym.
Rodzaje zaparć:
- atoniczne - przy rozciągniętej mięśniówce jelit, przy czym jelita są jak gdyby leniwe; dochodzi do zalegania mas kałowych
- spastyczne - bolesne skurcze jelit, najczęściej ok. pół godziny po spożyciu posiłku
Przyczyny nieprawidłowości w wydalaniu:
Przy biegunce:
- zakażenie wirusowe
- zakażenie bakteryjne
- reakcja na leki
- spożycie nieświeżego pokarmu
- alkohol
- stres
Zaparcia i wzdęcia
- mała ilość błonnika w diecie
- mała ilość płynów
- zła dieta
- leki
- odwodnienie
- bezruch
- zmiana otoczenia, klimatu, odżywiania
- po zabiegach operacyjnych
- po lekach psychotropowych
- zaparcia mechaniczne - np.niedrożność jelit
Postępowanie opiekuna:
przy biegunce:
- mycie po każdym wypróżnieniu (możliwość odparzeń)
- leki
- nawadnianie pacjenta
- obserwacja pod kątem odwodnienia
- odpowiednia dieta
przy zaparciach:
- zaspokojenie potrzeby ruchu
- podanie szklanki wody na czczo
- masaż brzucha
- właściwa dieta
- zioła
- czopki
- lewatywa
Kolor stolca zależy od żółci, która początkowo ma zabarwienie zielonkawe,w jelicie cienkim - żółte, w jelicie grubym zmienia się w brązowy.
- Zielonkawy stolec - zbyt szybki pasaż jelitowy (czyli jak szybko pokarm przechodzi przez układ pokarmowy). Luźny, zielonkawy stolec - infekcja jelitowa, salmonella.
- Stolec o czarnym zabarwieniu (smolisty) może świadczyć o krwawieniu z układu pokarmowego (przy przyjmowaniu żelaza taki kolor jest normą)
- Zbyt jasny stolec - to problemy z wątrobą (biały - powstaje bez udziału żółci, szary - możliwa zawartość ropy)
- Żółty stolec, jakby pokryty tłuszczem - zaburzenia wchłaniania tłuszczy, problemy z trzustką.
- Czerwony stolec - alarmująca jest krew w stolcu, ale barwa ta występuje też po zjedzeniu buraczków
O każdej zmianie koloru stolca należy poinformować lekarza - jest to ważna informacja na temat zdrowia, a przyczyną może być zarówno zjedzenie jakiegoś pokarmu jak też poważna choroba.
