O lekach

 

Było już o chorobie i leczeniu, dzisiaj o lekach. Lekarstwa są ogólnie dostępne - kupujemy je nie tylko w aptece, ale w każdym nieomal sklepie, albo - co gorsza - dostajemy od koleżanki, bo "jej jeszcze zostało", a my mamy podobne objawy jak ona. Takie samodzielne leczenie i tak przeważnie kończy się wizytą u lekarza i przepisaniem leków dostosowanych do naszego stanu zdrowia. Ale przecież opiekun medyczny wie, że tak się nie robi.

Wg "Podstawy programowej kształcenia w zawodzie opiekun medyczny" symbol cyfrowy 513[02] tutaj opiekun medyczny nie ma uprawnień do podawania leków. Jednak w warunkach opieki domowej nieraz trzeba podać lekarstwo osobie, która sama go nie weźmie. Dlatego - i dla samych siebie - warto wiedzieć, jakie istnieją rodzaje leków i dlaczego.

Leki w postaci stałej:

• Proszki - np.zasypki na skórę, ale też przyjmowane doustnie.

• Granulaty - składają się z nieregularnych cząsteczek .

• ‭Tabletki - sprasowana, utwardzona masa, głównie do przyjmowania doustnie, ale nie tylko. Mogą być używane do wkładania do jam ciała oraz sporządzania roztworów.

• Drażetki - tabletki powlekane w celu ochrony przed czynnikami zewnętrznymi  (światłem, powietrzem)‭ ‬ oraz w celu zmiany czasu wchłaniania miejsca w przewodzie pokarmowym.‭ ‬Nie wolno ich gryźć ani rozgniatać.

• Kapsułki  - cylindryczne żelatynowe połówki zachodzące na siebie, wypełnione proszkiem.‭ D‬o łykania w całości. Niektóre leki po rozgryzieniu nie będą działać, gdyż substancja lecznicza ulegnie zniszczeniu.

• Czopki - szybko rozpuszczająca się w temperaturze ciała  masa zawierająca lek, w kształcie stożka, wałeczka lub kulki. Stosowane doodbytniczo lub dopochwowo (globulki).

Leki w postaci płynnej:

‭

• ‬Roztwór -  lek rozpuszczony w wodzie.‭ Do użytku wewnętrznego  - podawany  doustnie, do użytku zewnętrznego - np. ‭ do płukania ran.

• ‬Roztwory do wstrzykiwań zawarte w ampułkach lub fiolkach oraz w większych opakowaniach do wlewów dożylnych.‭

• ‬Krople -  roztwory dozowane w kroplach ze względu na zawartość silnie działających substancji leczniczych..‭

• Syropy - sporządzane na podstawie około‭ ‬50%‭ ‬roztworu cukru.

• Zawiesiny - mieszaniny nierozpuszczalnego proszku w cieczy, dlatego wymagają wstrząśnięcia przed użyciem.‭ 

• Nalewki,‭ ‬wyciągi  - preparaty, z których substancję czynną wydobyto za pomocą alkoholu.

‭

Leki w postaci miękkiej:

• ‭Maść - ma konsystencję masła. Działają na powierzchni skóry lub wnikają do wnętrza organizmu.

• ‭Krem - maść o dużej zawartości wody.

• Pasta - znacznie twardsze niż maść i krem, zawiera nawet do 50% substancji leczniczej.‭

Inne:

• Aerozol, mgły do inhalacji - lek wnika do organizmu poprzez drogi oddechowe

• ‭Wlewki - dojelitowe lub doodbytnicze.

 Systemy terapeutyczne:

 

Jest to urządzenie lub taka postać leku, która dozuje substancję leczniczą w określonej ilości i przez określony czas.

1. doustny - tabletki i kapsułki, które uwalniają substancje leczniczą powoli i przez określony czas
   
2. przezskórny  - w postaci plastra
3. implantacyjny - kapsułka,‭ ‬z której uwalnia się substancja lecznicza lub zbiorniczek (który jest uzupełniany) - wszczepione pod skórę
4. infuzyjny - automatyczna strzykawka,‭ pompka elektryczna, ‬którą człowiek nosi na ciele (mogą być też umieszczone wew. organizmu, pod skórą). Służą do dozowania substancji leczniczej bezpośrednio do naczyń krwionośnych.

 

Jak należy przyjmować leki:

• Lek powinien zostać przepisany przez  lekarza i przyjmowany zgodnie z jego zaleceniami.
• Regularnie i do końca kuracji, a nie tylko do ustąpienia objawów.
• Popijać najlepiej zwykłą wodą. Soki owocowe, mlek,o mogą utrudniać wchłanianie substancji leczniczej.
• Leki kupujemy w aptekach.
• Informujemy lekarza o zażywanych innych lekach (także tych dostępnych bez recepty) oraz współistniejących chorobach lub ciąży i karmieniu piersią.
• Witaminy to też leki‭.
• Niekontrolowane przyjmowanie leków prowadzi do lekomanii - uzależnienia.
• Leki należy przechowywać w zamkniętym oryginalnym opakowaniu, w suchym i chłodnym miejscu.
• Leki przechowujemy w miejscu niedostępnym dla dzieci.
• O wszystkich objawach niepożądanych, które pojawiły się w czasie przyjmowania leku informujemy lekarza.