Wstrząs - przejawia się jako ostro przebiegający stan niewydolności krążenia. Cechą charakterystyczną dla wszystkich rodzajów wstrząsu jest brak równowagi między objętością krążącej krwi a pojemnością naczyń.
Wstrząs pourazowy
Jest niebezpieczny, może doprowadzić nawet do zgonu. Charakteryzuje się dużym spadkiem ciśnienia tętniczego, czego skutkiem jest niedotlenienie organizmu i nieodwracalne uszkodzenia tkanek.
Przyczyną może być:
- złamanie
- stłuczenie
- krwotok
- oparzenie
Objawy:
- zimny pot
- bladość skóry
- słabnące tętno (czasem niewyczuwalne)
- przyspieszony oddech
- w pierwszej fazie pobudzenie. Może się wówczas wydawać, że stan chorego jest całkiem dobry, chętnie i dużo mówi.
- w drugiej fazie - apatia. Poszkodowany nie chce rozmawiać, spada ciśnienie krwi, rozszerzają się źrenice, słabnie tętno
Co robić?
- wyeliminować czynniki powodujące wstrząs czyli:
- założyć opatrunek na rany (wstrzymać krwotok, unieruchomić złamanie)
- osłonic przed zimnem
- starać się uspokoić poszkodowanego
- można podać coś do picia
- ułożyć w pozycji przeciwwstrząsowej (nogi wyżej niż głowa)
- wezwać pomoc
Wstrząs kardiogenny
Przyczyny:
- zaburzenia czynności serca (zawał, zapalenie mięśnia sercowego)
Objawy:
- blada, wilgotna skóra
- senność
- splątanie
- skapomocz
- przyspieszona czynność serca
- spadek skurczowego ciśnienia tętniczego
- przyspieszony oddech
- po uciśnięciu paznokcia lub opuszka palca - wydłużony czas blednięcia powyżej 2 s.
- do tego dochodzą objawy charakterystyczne dla choroby właściwej - np. ból w klatce piersiowej przy zawale, zaburzenie rytmu serca, duszność
Co robić?
- Wezwać pomoc medyczną
- kontrolować podstawowe czynności życiowe
- NIE stosować pozycji przeciwwstrząsowej
Wstrząs anafilaktyczny
Przyczyny:
Reakcja organizmu na alergen, którym może być jad owadów, pokarm, lek. Może wystąpić też podczas leczenia odczulającego. Spowodowany jest uwolnieniem
histaminy i innych substancji wazoaktywnych do układu krążenia.
Objawy:
- gwałtowna duszność (występuje obrzęk krtani)
- skurcz oskrzeli
- obrzęk płuc
- ostra zapaść krążeniowa
Co robić?
- ułożyć poszkodowanego z uniesionymi nogami
- nad miejscem użądlenia można założyć opaskę uciskową
- unieść użądlona kończynę powyżej poziomu serca
- podać wapno w dużej dawce
- zrobić okład z lodu w miejscu użądlenia
- kontrolować podstawowe czynności życiowe
- wezwać karetkę
Osoba, która wie, że jest uczulona na jad owadów powinna mieć przy sobie autostrzykawkę z adrenaliną.
zekając
na fachową pomoc, osoba poszkodowana powinna leżeć z uniesionymi
nogami. Jeśli owad użądlił w rękę lub w nogę, nad miejscem użądlenia
można założyć opaskę uciskową, a kończynę unieść powyżej poziomu
serca. Należy podać dużą dawkę wapna, a w miejscu użądlenia zrobić okład z
kostek lodu. Osoby, które wiedzą, że są uczulone na jad owadów, powinny
mieć przy sobie lek przeciwhistaminowy, a najlepiej zestaw ratujący
życie – autostrzykawkę z odpowiednią dawką adrenaliny (na
receptę). Jeśli osoba poszkodowana straci przytomność przed przybyciem
lekarza, trzeba kontrolować, czy oddycha, jakie ma tętno, a w razie
konieczności rozpocząć reanimację.
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/urazy-wypadki/wstrzas-anafilatkyczny-jak-udzielic-pierwszej-pomocy_37462.html
erwszej
pomocy najpierw trzeba zrobić wszystko, by do krwi dostała się jak
najmniejsza ilość alergenu. Jeśli zaatakowała pszczoła, żądło pozostaje w
skórze i jeszcze przez ok. 20 sekund jad wprowadzany jest do krwi,
dlatego należy je szybko usunąć. Osa nie zostawia żądła, tylko kłuje nim
wiele razy, więc zdecydowanym ruchem trzeba oderwać ją od skóry. Jeżeli
podejrzewamy, że może dojść do wstrząsu (osoba użądlona jest uczulona
na inne substancje lub obserwujemy pojawienie się objawów opisanych
powyżej), koniecznie trzeba wezwać karetkę. Czekając na fachową pomoc,
osoba poszkodowana powinna leżeć z uniesionymi nogami. Jeśli owad
użądlił w rękę lub w nogę, nad miejscem użądlenia można założyć opaskę
uciskową, a kończynę unieść powyżej poziomu serca. Należy podać dużą
dawkę wapna, a w miejscu użądlenia zrobić okład z
kostek lodu. Osoby, które wiedzą, że są uczulone na jad owadów, powinny
mieć przy sobie lek przeciwhistaminowy, a najlepiej zestaw ratujący
życie – autostrzykawkę z odpowiednią dawką adrenaliny (na
receptę). Jeśli osoba poszkodowana straci przytomność przed przybyciem
lekarza, trzeba kontrolować, czy oddycha, jakie ma tętno, a w razie
konieczności rozpocząć reanimację.
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/urazy-wypadki/wstrzas-anafilatkyczny-jak-udzielic-pierwszej-pomocy_37462.htmlUdzielając pierwszej pomocy najpierw trzeba zrobić wszystko, by do krwi dostała się jak najmniejsza ilość alergenu. Jeśli zaatakowała pszczoła, żądło pozostaje w skórze i jeszcze przez ok. 20 sekund jad wprowadzany jest do krwi, dlatego należy je szybko usunąć. Osa nie zostawia żądła, tylko kłuje nim wiele razy, więc zdecydowanym ruchem trzeba oderwać ją od skóry. Jeżeli podejrzewamy, że może dojść do wstrząsu (osoba użądlona jest uczulona na inne substancje lub obserwujemy pojawienie się objawów opisanych powyżej), koniecznie trzeba wezwać karetkę. Czekając na fachową pomoc, osoba poszkodowana powinna leżeć z uniesionymi nogami. Jeśli owad użądlił w rękę lub w nogę, nad miejscem użądlenia można założyć opaskę uciskową, a kończynę unieść powyżej poziomu serca. Należy podać dużą dawkę wapna, a w miejscu użądlenia zrobić okład z kostek lodu. Osoby, które wiedzą, że są uczulone na jad owadów, powinny mieć przy sobie lek przeciwhistaminowy, a najlepiej zestaw ratujący życie – autostrzykawkę z odpowiednią dawką adrenaliny (na receptę). Jeśli osoba poszkodowana straci przytomność przed przybyciem lekarza, trzeba kontrolować, czy oddycha, jakie ma tętno, a w razie konieczności rozpocząć reanimację.
Udzielając pierwszej
pomocy najpierw trzeba zrobić wszystko, by do krwi dostała się jak
najmniejsza ilość alergenu. Jeśli zaatakowała pszczoła, żądło pozostaje w
skórze i jeszcze przez ok. 20 sekund jad wprowadzany jest do krwi,
dlatego należy je szybko usunąć. Osa nie zostawia żądła, tylko kłuje nim
wiele razy, więc zdecydowanym ruchem trzeba oderwać ją od skóry. Jeżeli
podejrzewamy, że może dojść do wstrząsu (osoba użądlona jest uczulona
na inne substancje lub obserwujemy pojawienie się objawów opisanych
powyżej), koniecznie trzeba wezwać karetkę. Czekając na fachową pomoc,
osoba poszkodowana powinna leżeć z uniesionymi nogami. Jeśli owad
użądlił w rękę lub w nogę, nad miejscem użądlenia można założyć opaskę
uciskową, a kończynę unieść powyżej poziomu serca. Należy podać dużą
dawkę wapna, a w miejscu użądlenia zrobić okład z
kostek lodu. Osoby, które wiedzą, że są uczulone na jad owadów, powinny
mieć przy sobie lek przeciwhistaminowy, a najlepiej zestaw ratujący
życie – autostrzykawkę z odpowiednią dawką adrenaliny (na
receptę). Jeśli osoba poszkodowana straci przytomność przed przybyciem
lekarza, trzeba kontrolować, czy oddycha, jakie ma tętno, a w razie
konieczności rozpocząć reanimację.
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/urazy-wypadki/wstrzas-anafilatkyczny-jak-udzielic-pierwszej-pomocy_37462.html
Wstrząs septyczny
Przyczyny:
- zakażenie krwi (sepsa) - bakteryjne, pasożytnicze, wirusowe, grzybicze
Objawy:
- przyspieszony, głęboki oddech
- podwyższona temperatura
- bladość skóry
- obniżenie ciśnienia tętniczego
- przyspieszone tętno
- skapomocz
- niedrożność jelit
- skaza krwotoczna
- zasadowica oddechowa (wzrost pH krwi)
- leukocytoza (zwiększenie liczny białych krwinek)
Co robić?
- wezwać pomoc
- kontrolować podstawowe czynności życiowe
Przyczyny:
Nagłe uszkodzenie rdzenia kręgowego (np. przerwanie). Brak kontroli nerwowej nad ciśnieniem krwi powoduje rozszerzenie naczyń i krew nie jest w stanie ich wypełnić.
Objawy i postępowanie – jak przy wstrząsie pourazowym.
Nigdy nie podejmujmy działań, jeśli nie jesteśmy pewni, że przyniosą właściwy skutek! Analizujmy konkretną sytuację - np. przy wstrząsie pourazowym można podać poszkodowanemu coś ciepłego do picia. Jeśli jednak wstrząs spowodowany jest krwawieniem wewnętrznym - nie róbmy tego. Jeśli nie mamy pewności - ograniczmy się do wezwania karetki pogotowia i kontroli najważniejszych parametrów życiowych.
Czytaj: omdlenie
