Oddychanie - to proces wymiany gazowej. Nadrzędnym ośrodkiem oddechowym regulującym oddychanie jest ośrodek oddechowy znajdujący się w rdzeniu przedłużonym. Czynność jego jest pobudzana m. in. przez stężenie CO2 we krwi.
Oddech powinien być miarowy, średnio głęboki, bezwonny, niesłyszalny, wykonywany bez wysiłku, wydech dłuższy od wdechu.
Sprawdzając oddech patrzymy na trzy cechy:
1. Szybkość
2. Zapach
3. Charakter
Ilość oddechów u noworodka wynosi 40 do 50 na minutę.
U dzieci 18 - 25
U dorosłych 12 - 20
W warunkach fizjologicznych oddech może być przyspieszony po wysiłku fizycznym i w stanach
emocjonalnych, a spowolniony w czasie snu.
W warunkach patologicznych oddech jest przyspieszony w następujących stanach:
- stanach gorączkowych
- bólach w klatce piersiowej
- zmniejszonej powierzchni oddechowej płuc
- zmniejszonej ilości hemoglobiny
- przy upośledzonym krążeniu
- przy braku lub zmniejszonej ilości tlenu w powietrzu atmosferycznym
Zwolniony:
- przy zwiększonym ciśnieniu śródczaszkowym
- zatruciach zewnątrzpochodnych (np. morfiną)
- zatruciach wewnątrzpochodnych (np. głęboka śpiączka cukrzycowa)
Charakter oddechu:
1. CHEYNE'A - STOKESA - stopniowe narastanie częstości i głębokości oddechu i zwalnianiu go aż do bezdechu. Cykle te powtarzają się.
Występuje w niewydolności lewokomorowej i w zatruciach barbituranami.
2. BIOTA - charakteryzuje się tym, że występuje bezdech i bezpośrednio po nim głęboki i szybki oddech.
Występuje przy uszkodzeniu ośrodka oddechowego.
3. KUSSMAULLA - "gonionego psa". Przyspieszony.
Występuje przy cukrzycy.
4. ODDECH UTRUDNIONY - przy przeszkodzie mechanicznej w drogach oddechowych. Zapadają się dołki podobojczykowe, napinają skrzydełka nosa i mięśnie międzyżebrowe. Chory "łapie" powietrze.
5. ODDYCHANIE PRZEZ USTA - przyczyny:
skrzywiona przegroda nosa, polipy w osie, przerost trzeciego migdałka.
Zapach:
- zgniłych jabłek (aceton) - kwasicy cukrzycowej, śpiączce
- zgorzelinowy przy zepsutych zębach
- alkoholu przy upojeniu alkoholowym
- przy schorzeniach żołądka
- przy schorzeniach zgorzelinowych w płucach
