Wiadomo, że wapń jest ważny. Ale dlaczego? Jaka jest jego rola? I czy wiemy, że nie wystarczy łykanie tabletek, aby zapewnić optymalny poziom wapnia w organizmie?
Wapń jest jednym z makroelementów, czyli składników mineralnych, których zapotrzebowanie w organizmie jest większe niż 100 mg dziennie. Inne makroelementy to: fosfor, magnez, sód, potas, chlor i siarka.
Funkcje, które wapń spełnia w organizmie:
- potrzebny do budowy kości i zębów
- wpływa na przepuszczalność błon komórkowych
- wpływa na działanie wielu enzymów
- uczestniczy w procesach metabolicznych żelaza
- nieodzowny do funkcjonowania mięśni
- potrzebny do działania hormonów
- bierze udział w krzepnięciu krwi
- reguluje ciśnienie krwi
- utrzymuje prawidłowy rytm pracy serca
- ułatwia gojenie się ran
- niezbędny do prawidłowej pracy układu nerwowego
- łagodzi alergie
Jemy dużo produktów, które "kradną" nam wapń. Są to: cukier, biała mąka i jej przetwory, kawa, także alkohol. Organizm, by przetworzyć wymienione produkty zużywa duże ilości wapnia.
Poza tym ważny jest prawidłowy stosunek wapnia do fosforu. Po posiłkach, po których poziom fosforu wzrasta, np. gdy jemy duże ilości mięsa - musi wzrosnąć też poziom wapnia. Jeśli jednak nie jest on dostarczony z pożywieniem - organizm czerpie z zapasów, czyli z kości. Po pewnym czasie dochodzi do odwapnienia kości i ich łamliwości.
Łykamy więc tabletki, suplementy diety - i myślimy, że uzupełniamy w ten sposób niedobory wapnia. Niestety, nie jest tak, gdyż wapń, aby był dobrze magazynowany w kościach potrzebuje innych minerałów (magnezu, miedzi, cynku) oraz witamin (D, E, A, C).
Minerały dostarczane są przede wszystkim z pożywieniem, dlatego tak ważna jest zbilansowana dieta.
Objawy niedoboru wapnia w organizmie:
- skurcze mięśni
- zaburzenia wzrostu
- krzywica
- zaburzenia wzrostu u dzieci
- łamliwość kości
- rozdrażnienie
- zaparcia
- zaburzenia metabolizmu
- zmniejszona odporność
- bóle kończyn
- choroby przyzębia
- słabe paznokcie i włosy
- przesuszona skóra
- zaburzenia krzepliwości krwi
- zakłócenia w pracy układu nerwowego
Na niedobór wapnia szczególnie narażone są kobiety w ciąży, gdyż pierwiastek ten głównie wykorzystywany wtedy jest do budowy układu kostnego dziecka.
Jakie produkty są dobrym źródłem wapnia?
- nabiał - przede wszystkim sery żółte
- warzywa strączkowe - groch, fasola
- ryby - zwłaszcza konserwowe, w których są ości
- warzywa zielone - brokuły, kapusta chińska
- migdały
- słonecznik
- soja
- tofu
Lepiej przyswajalny jest wapń pochodzenia zwierzęcego, niż roślinnego. Wchłaniany jest on w dwunastnicy i jelicie cienkim - absorbcji sprzyja białko, a ograniczają ją tłuszcze.
W organizmie musi panować równowaga we wszystkim. Żadnego składnika nie powinno zabraknąć. Czasami jednak wydaje nam się, że jeśli coś jest ważne, potrzebne - to możemy mieć tego w nadmiarze. Tak nie jest. Pomimo że wapń jest niezbędny, jeśli jest go za dużo - także dochodzi do poważnych zaburzeń, jak w przypadku niedoboru.
Do zaburzeń gospodarki wapniowej należą:
HIPERKALCEMIA - nadmiar wapnia we krwi
Powodują ją zaburzenia hormonalne lub nadmierne wchłanianie wapnia, przy przedawkowaniu suplementów bądź witamin A i D. Jest też objawem poprzedzającym wystąpienie choroby nowotworowej. Główne symptomy to: zmniejszenie siły mięśni, bardzo częste oddawanie moczu prowadzące do odwodnienia i kamicy nerkowej (HIPOKALCJURIA - nadmierne wydalanie wapnia z moczem. Jej przyczyną może być niewłaściwa dieta: nadmierne spożycie białka zwierzęcego, cukru, sodu), wymioty, senność, depresja. Może doprowadzić do wapnicy - odkładania się złogów wapnia na różnych narządach wewnętrznych.
HIPOKALCEMIA - zmniejszenie stężenia wapnia we krwi
Główną przyczyną jest złe wchłanianie wapnia oraz niedobór witaminy D oraz magnezu. Objawy to: nadpobudliwość mięśniowo-nerwowa, tężyczka, skurcze mięśni, śpiączka. Może wystąpić u osób ze schorzeniami górnego odcinka układu pokarmowego (np. choroba wrzodowa dwunastnicy lub żołądka), chorych na celiakię, a także u osób karmionych pozajelitowo.
Zaburzeniom gospodarki wapniowej sprzyjają też choroby tarczycy, gdyż to właśnie tarczyca przy pomocy wapnia uwalnia kalcytoninę - hormon odpowiadający za wchłanianie wapnia do kości.
Warto też wiedzieć, że oprócz diety, bardzo ważny dla stężenia wapnia w organizmie jest ruch.
Siedzący tryb życia sprzyja odwapnieniu kości!
