Skąd się bierze kaszel?

Każdego z nas męczy czasami kaszel. No właśnie - męczy, bo nie jest to przyjemne doznanie i kaszleć nikt nie lubi. A jednak kaszel jest potrzebny.

Kaszel jest bardzo ważnym mechanizmem obronnym układu oddechowego. A kaszlemy - bo podrażnione zostają receptory kaszlowe, które znajdują się w górnych i dolnych drogach oddechowych, w przewodzie słuchowym zewnętrznym, opłucnej, osierdziu i przeponie.

Co podrażnia te receptory? Czynniki zewnętrzne (zanieczyszczenie środowiska, pyły, środki chemiczne, ciała obce) oraz wewnętrzne - zalegająca wydzielina i substancje wynikające z toczącego się procesu zapalnego w organizmie.

Gdy receptory te zostaną podrażnione, bodźce zostają przekazane do mózgu, do ośrodka kaszlu w centralnym układzie nerwowym. Informacji tej dostarczają włókna nerwowe aferentne (przewodzące impulsy od receptora do ośrodka w CUN). Poprzez włókna efernetne (przewodzą z CUN do organów wykonawczych) i nerwy ruchowe - mózg wysyła informację zwrotną do tchawicy i oskrzeli, a także odpowiednich mięśni. Następuje gwałtowny wyrzut powietrza z płuc, tak silny, że unosi ze sobą to, co podrażniło.

Poprzez kaszel, drogi oddechowe oczyszczają się więc ze spływającej wydzieliny, drobnoustrojów, złuszczonego naskórka, ciał obcych.

Prędkość wydalanego powietrza podczas kaszlu może wynosić nawet do 120 m/s!

Jakie są rodzaje kaszlu:

• Kaszel suchy (bezproduktywny) - brak odkrztuszania wydzieliny. Występuje w ostrym okresie chorób zapalnych dróg oddechowych, na początku infekcji. Człowiek czuje drapanie w gardle, kaszle, ale nie odkrztusza wydzieliny. Często zakłóca nocny wypoczynek. Może być też objawem obrzęku płuc.
• Kaszel mokry (produktywny) - przy wydzielinie zalegającej w dolnych drogach oddechowych, w późniejszym okresie choroby dróg oddechowych.
• Kaszel szczekający - u dzieci. Może być niebezpieczny, gdyż połączony jest z dusznościami. Jest to kaszel suchy, przypominający szczekanie psa - stąd nazwa. Pojawia się w nocy. Występuje przy zapaleniu krtani, a także błonicy.
• Kaszel poranny - gdy nagromadzi się dużo wydzieliny w ciągu nocy, ale też może być objawem POChP, astmy, chorób płuc czy nowotworu. Przy bardzo nasilonym mogą wystąpić duszności, aż do utraty przytomności.
• Kaszel nocny - przyczyną może być refluks, zbyt suche powietrze w sypialni, alergeny. Uniemożliwia wypoczynek i regenerację organizmu.
• Kaszel napadowy - może trwać nawet godzinę. Występuje przy przewlekłym zapaleniu oskrzeli, krztuścu, astmie, mukowiscydozie
• Kaszel przewlekły - utrzymujący się ponad 8 tygodni, może wynikać z wielu chorób zarówno układu oddechowego, jak i pokarmowego, krążenia czy nerwowego. Zawsze wymaga konsultacji ze specjalistą.
• Kaszel psychogenny (czynnościowy) - często obserwowany w obecności opiekunów i innych osób - natomiast znika lub traci na intensywności w kontaktach towarzyskich bądź zabawach z rówieśnikami u dzieci, pojawia się tylko w ciągu dnia.
• Kaszel w czasie posiłków - przy zaburzeniach połykania, zwężeniu tchawicy.

Jakim chorobom towarzyszy kaszel?

 

Kaszel kojarzy się przede wszystkim z przeziębieniem, chorobami dróg oddechowych. Ale przyczyny kaszlu, zwłaszcza przewlekłego, mogą być też inne. Oto najczęstsze z nich:

Zapalenie krtani i tchawicy - nasila się, gdy człowiek nagrzeje się w łóżku. Mała ilość wydzieliny.

Zapalenie oskrzeli - najsilniejszy nad ranem

Mukowiscydoza - kaszel mokry, obfita wydzielina o nieprzyjemnym zapachu

Astma - gdy "zaatakują" alergeny, następuje skurcz oskrzeli i obrzęk błony śluzowej, Zaczyna się wydzielać duża ilość śluzu, dochodzi do napadu duszności. Kończy się on przeważnie męczącym kaszlem.

Krztusiec - występuje kaszel napadowy.

Ciało obce w tchawicy, krtani - w pierwszej fazie występuje kaszel, jako próba pozbycia się przez organizm ciała obcego. Połączony z odczuciem duszenia się.

Nowotwór krtani, oskrzeli, płuc - najczęściej kaszel jest głównym objawem. Może zmieniać się charakter kaszlu.

Refluks żołądkowo - przełykowy. Błona śluzowa dróg oddechowych podrażniona jest przez cofającą się treść żołądka, stąd odruch kaszlu.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) - u palaczy lub osób narażonych na pyły. Objawy podobne jak przy astmie: duszności i kaszel, który kończy się wydaleniem dużej ilości gęstej wydzieliny. 

Niewydolność krążenia - kaszel występuje głównie w nocy, na skutek zastoju krwi w krążeniu płucnym

Leki - Kaszel (suchy) może też występować podczas zażywania niektórych leków (np. leki na nadciśnienie)

Pomimo, że kaszel nie jest chorobą, jest jednak objawem choroby, a kaszląc - rozsiewamy bakterie lub wirusy, zarażając inne osoby. Dlatego należy leczyć choroby, których objawem jest kaszel. Bezwzględnie do lekarza trzeba się udać gdy kaszel:

• jest przewlekły
• nie ma związku z infekcją
• występują inne objawy (duszności lub ból w klatce piersiowej)
• w odkrztuszanej wydzielinie występuje krew

 

PRAWDA CZY FAŁSZ?

• Syropów, leków na kaszel nie zażywamy po godz. 17.00 

Wszystko zależy od tego, jaki to syrop, na jaki rodzaj kaszlu. Syropów wykrztuśnych, mający ułatwić wykrztuszanie wydzieliny poprzez jej rozrzedzenie - rzeczywiście  nie można zażywać na noc, bo spowoduje ataki kaszlu

Natomiast można wieczorem wypić syrop przeciwkaszlowy (przy kaszlu suchym) - blokuje on kaszel, co pozwala na lepszy wypoczynek. 

• Syrop to syrop - nie wiem, jaki mam kaszel, to zażyję obojętnie jaki

Nie jest to obojętne. Podczas, gdy syrop wykrztuśny można pić przy kaszlu suchym (nawet ułatwi to wejście w fazę kaszlu mokrego), tak przy mokrym - nie powinno się zażywać leków wstrzymujących kaszel. Zablokowanie odruchu kaszlu uniemożliwi usunięcie wydzieliny.

• Jestem przeziębiona, więc piję syrop na kaszel.

Syrop na kaszel jest... na kaszel. Łagodzi uciążliwe objawy, ale nie wyleczy infekcji.

 

Domowe sposoby na kaszel:

 

 

Syrop z cebuli: pokrojoną cebulę przesypujemy cukrem, odstawiamy na 24 godziny i kilka razy dziennie pijemy powstały sok. Bardziej lubiany przez dzieci, niż dorosłych.

Nacieranie klatki piersiowej, pleców maściami rozgrzewającymi.

Stosowanie aromaterapii.

A ja się przyznam, że miałam kiedyś przepisane (przez lekarza) grzane piwo z miodem i żółtkiem.

Tych sposobów jest bardzo dużo, kto zna jakieś skuteczne - niech napisze w komentarzu, bo właśnie mam zapalenie oskrzeli i męczy mnie kaszel!