Zaburzenia słuchu

Opiekunowie medyczni uczą się w szkołach podstaw języka migowego, aby umieć porozumieć się z osobami z zaburzeniami słuchu. Zamieszczam więc parę informacji na ten temat:

Zaburzenia słuchu możemy podzielić ze względu na:

• miejsce powstawania zaburzenia
• stopień uszkodzenia słuchu
• przyczyny zaburzenia
• czasu wystąpienia wady zaburzenia

 

MIEJSCE POWSTANIA ZABURZENIA

1. Głuchota. przewodzeniowa - uszkodzenie słuchu dotyczące przewodu słuchowego zewnętrznego, ucha środkowego i płynów ucha wewnętrznego. Przyczynami mogą być choroby zapalne ucha lub zesztywnienie połączeń między kosteczkami słuchowymi w uchu środkowym. W badaniu audiometrycznym stwierdza się obniżenie krzywej progowej słuchu dla niższych częstotliwości. Człowiek słyszy słabiej, mniej (zaburzenie ilościowe)
2. Głuchota odbiorcza (percepcyjna) ma miejsce pod wpływem uszkodzenia narządu Cortiego i nerwu słuchowego Towarzyszyć jej mogą także zaburzenia równowagi. Gorzej słyszane są wyższe częstotliwości. Człowiek ma problemy z odróżnianiem dźwięków (zaburzenie jakościowe)

Istnieją też zaburzenie mieszane – oba powyższe: ilościowe i jakościowe oraz zaburzenie centralne przy uszkodzonym nerwie słuchowym. Człowiek słyszy i różnicuje dźwięki ale nie potrafi nadać im znaczenia.

STOPIEŃ USZKODZENIA SŁUCHU:

Wg tego kryterium Międzynarodowe Biuro Audiofonologii BIAP dzieli słuch w następujący sposób:

• słuch normalny – dolny próg słyszalności do 20 dB;
• niedosłuch lekki – dolny próg słyszalności od 21 do 40 dB;
• niedosłuch umiarkowany – dolny próg słyszalności od 41 do 70 dB;
• niedosłuch znaczny – dolny próg słyszalności od 71 do 90 dB;
• niedosłuch głęboki – dolny próg słyszalności od 91 do 110 dB;
• resztki słuchu – dolny próg słyszalności powyżej 110 dB.

dB – decybel – miara dźwięku

PRZYCZYNY GŁUCHOTY:

1. Dziedziczna – przekazywaną w genach. Może być:

• Recesywna – dzieci niesłyszących rodziców (bądź jednego z rodziców) są nosicielami utajonej cechy głuchoty, mimo że same słyszą.
• Dominująca – jedno z niesłyszących rodziców przekazuje cechę głuchoty bezpośrednio dziecku.

1. Wrodzona (powstała w życiu płodowym). Przyczyny:

• choroby matki w czasie ciąży (np. różyczka, grypa, świnka, ospa wietrzna, choroby weneryczne)
• leki  (np. przeciwbólowe, psychotropowe, antybiotyki)
• promienie rentgena
• zaburzenia hormonalne
• złe odżywianie matki, awitaminoza
• urazy mechaniczne
• szkodliwe warunki, w jakich przebywa kobieta w ciąży (hałas powyżej 100 dB)

1. Głuchota nabyta, uwarunkowana czynnikami endo- i egzogennymi

• okołoporodowa (np. niedotlenienie, wcześniactwo, powikłania bakteryjne, zbyt długi pobyt w inkubatorze, urazy mechaniczne, akustyczne i chemiczne)
• nabyta w okresie wczesnego dzieciństwa – mogą ją wywołać:
• choroby
• zakaźne (zapalenie opon mózgowych, świnka)
• zapalne, nieżyty ucha środkowego
• przewlekle (cukrzyca, schorzenia nerek),
• przyjmowane antybiotyki
• urazy
• w okresie późniejszym
• otoskleroza,
• głuchota starcza,
• zaburzenia ukrwienia ucha wewnętrznego.

CZAS WYSTĄPIENIA ZABURZENIA:

• Zaburzenie prelingwalne – do uszkodzenia dochodzi w czasie ciąży lub w pierwszym roku życia, zanim wykształciły się elementarne funkcje słuchowe
• perilingwalne – między 2 a 7 rokiem życia, w czasie rozwoju mowy.
• postlingwalne – po zakończeniu kształtowania się mowy i opanowaniu języka.

Zaburzenia słuchu w dużym stopniu (lub całkowicie) uniemożliwiają odbieranie dźwięków, mowy. Słuch i mowa są ze sobą ściśle związane. Słuch określany jest jako najważniejszy zmysł społeczny, gdyż (wg Hoffmana) jego uszkodzenie bądź utrata zaburza interakcję społeczną między ludźmi.

Dzieci z lekkim ubytkiem słuchu – prawidłowo rozumieją mowę, charakterystyczne jest męczenie się w trakcie wytężonego słuchania

Dzieci z umiarkowanym ubytkiem słuchu - rozwój mowy jest opóźniony, niezbędny jest aparat słuchowy. 

Dzieci ze znacznym ubytkiem słuchu – głos jest zmieniony, a utrata słuchu w okresie przyswajania mowy może spowodować regres.

Dzieci z głębokim ubytkiem słuchu – występują zaburzenia głosu prozodii (całość brzmieniowych właściwości mowy: akcent, intonacja i iloczas, kształtujące głoskowy, sylabiczny i wyrazowy ciąg wypowiedzi) i artykulacji.

Charakterystyczne cechy mowy u osób z zaburzeniami słuchu to:

• Mowa rozwija się z opóźnieniem
• Ograniczenie rozumienia wypowiedzi słownych
• Trudności w tworzeniu wypowiedzi słownych
• Zaburzenia artykulacyjne (np. nieprawidłowa wymowa sz, rz, z, ś)
• Zaburzenia w oddychaniu -  brak synchronizacji oddechu z mową
• Zaburzenia fonacji - nieumiejętność kierowania głosem, głos ochrypły, głos nosowy, zbyt wysoki.
• Obniżona sprawność aparatu artykulacyjnego (jama gardłowa, ustna, nosowa) – może być na skutek ograniczonego lub niewłaściwego jego używania.
• Zaburzenia prozodii – zależą od czasu wykrycia wady i zaaparatowania:
• brak zróżnicowanej intonacji – monotonność wypowiedzi,   
• nieprawidłowy akcent logiczny,
• niewłaściwy akcent wyrazowy,
• iloczas – wydłużony, tempo spowolnione na skutek koncentracji na poszczególnych elementach wypowiedzi.

Jedną z przyczyn zaburzeń słuchu jest hałas. Stał się obecnie plagą naszych czasów. Atakuje współczesnego człowieka w dzień i w nocy – już nie tylko w zakładach przemysłowych, ale na ulicy, w domu. Skutki hałasu kumulują się – wpływają nie tylko bezpośrednio na słuch, ale i na system nerwowy, powodując np. zaburzenia snu czy zmniejszoną koncentrację.

Hałas oprócz utraty słuchu powoduje:

• pogorszenie samopoczucia
• może wywoływać stany lękowe
• wzmaga agresję i pobudliwość
• podnosi ciśnienie krwi
• zaburza rytm serca i rytm oddechu

Na hałas narażeni jesteśmy zarówno w miejscu pracy, jak i podczas spędzania wolnego czasu – na koncertach, dyskotekach, w centrach handlowych, słuchając muzyki przez słuchawki czy robiąc remont w domu.

Uszkodzenie słuchu spowodowane hałasem ma charakter odbiorczy, jest więc nieodwracalny. Dlatego niedosłuch traktowany jest już jako choroba społeczna. W dużej mierze przyczyniło się do tego rozpowszechnienie przenośnych odtwarzaczy (walkmany, mp3) – gdzie dźwięki, często bardzo głośne i agresywne, wpuszczane są bezpośrednio do ucha przez słuchawki.

Normy poziomu hałasu w Polsce reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z dn. 08.10.2012 r., poz.1109) - obowiązuje od 23 października 2012 r. Należy wspomnieć, że zagrożenie hałasem od 2012 r wzrosło aż czterokrotnie, poprzez podniesienie przez Ministerstwo Środowiska poziomu dopuszczalnego hałasu komunikacyjnego przeciętnie o 6 dB.

Najdokładniejszą metodą pomiaru hałasu jest metoda określania mocy akustycznej maszyn w komorach oraz pomieszczeniach pogłosowych i bezechowych. Na podstawie tych pomiarów ustalono normy hałasu w miejscu pracy:

• 80 dB – dopuszczalny hałas w miejscu pracy
• przekraczający 80 dB  - praca możliwa bez uszczerbku dla zdrowia w przypadku stosowania przerw w pracy lub ograniczania czasu pracy
• Praca w ciągłym hałasie w granicach 95-100 dB nie może trwać dziennie dłużej niż 40-100 minut
• praca w hałasie do 110 dB - nie dłużej niż 10 minut dziennie.

Metody ochrony przed hałasem w zakładach pracy to:

• wyciszenie źródła hałasu – poprzez np. odpowiednie ustawienie maszyn. pracownicy narażeni na  hałas wyposażeni są w odpowiednie środki ochrony (ochronniki uszu – tzw. „słuchawki”) oraz powinni mieć ograniczony czas przebywania w hałasie
• stosowanie ekranów dźwiękochłonnych
• strefy wymagające ochronników uszu muszą być oznakowane i odgrodzone

Również w domu możemy bronić się przed hałasem – którego źródłem są nie tylko sąsiedzi, ale instalacje wodno-kanalizacyjne i wentylacyjne, windy itp. Aby wyciszyć odgłosy kroków  - można stosować dywany i wykładziny. Wyciszaniu mieszkania służą również tapety, kasetony, podwieszane sufity, obrazy na ścianach, zasłony w oknach czy miękkie kanapy i krzesła.
Także wymiana sprzętu AGD i RTV na nowszy powoduje zmniejszenie hałasu – starsze urządzenia pracują bowiem głośniej.
Warto wyłączyć grający cały dzień telewizor, którego i tak nikt nie ogląda, a włączamy go często od razu po przebudzeniu czy powrocie z pracy – wyłącznie z przyzwyczajenia.

Jednym z miejsc, gdzie poziom hałasu występuje ponad normę – jest szkoła.

Wg badań CIOP-PIB w Warszawie (Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy) sale lekcyjne nie są przystosowane akustycznie (sprzyja to powstawaniu zjawiska pogłosu).

Hałas w szkole powoduje tzw. czasowe przesunięcie progu słyszenia, co objawia się problemami z koncentracją na początku lekcji. Konsekwencją jest także stres, nieporozumienia między uczniami a nauczycielem, ma wpływ na przyswajanie wiedzy.

Starajmy się więc w ramach naszych możliwości walczyć z hałasem wokół nas. W przeciwnym razie zabraknie miejsca, gdzie człowiek będzie mógł w ciszy relaksować się, obcować z przyrodą czy sztuką, nabierać sił przed powrotem do hałaśliwej rzeczywistości.

Dla przypomnienia: Polski alfabet palcowy