Paznokieć - to jeden z wytworów naskórka. Właściwie do czego służą paznokcie?
- chronią opuszki palców przed urazami
- zwiększają zdolności manipulacyjne dłoni
- zwiększają wrażliwość dotykową palców
- służą celom diagnostycznym w przypadku chorób układowych tkanki łącznej i skóry
Głównym budulcem jest keratyna. Płytkę paznokciową tworzą:
- macierz paznokcia,
- blaszka paznokciowa,
- łoże paznokcia,
- tkanka okołopaznokciowa.
- wał paznokciowy - fał naskórka, którym otoczone są boczne i tylne krawędzie paznokci
- w części tylnej na płytkę paznokciową nachodzi obrąbek naskórkowy, który ma za zadanie ochronę płytki paznokciowej przed urazami (dlatego nie wycinajmy “skórek“ zbyt głęboko)
Paznokcie są twarde dzięki dachówkowato ułożonym komórkom, wypełnionych keratyną.
Co powoduje uszkodzenia paznokci?
- niedobory żywieniowe,
- schorzenia przemiany materii,
- choroby narządów wewnętrznych,
- czynniki zewnętrzne (temperatura, środki chemiczne)
Najczęściej występujące zaburzenia w obrębie płytki paznokciowej to:
- bielactwo prążkowane (białawe poprzeczne przebarwienia) może je powodować zatrucie metalami ciężkimi, zaburzenia metaboliczne, mikrourazy, mogą także być dziedziczne
- bruzdy poprzeczne (poprzeczne zagłębienia płytki paznokciowej) - najczęstsza przyczyna to: uszkodzenie macierzy lub korzenia paznokcia
- bruzdy poprzeczne Beau-Reilsche'go - przy zatruciu organizmu, przewlekłych stanach zapalnych, cukrzycy
- ubytki kropkowate (okrągłe ubytki w płytce paznokciowej) pojawiają się w wyniku różnych schorzeń, np. łuszczycy
- zgrubienia w obrębie pojedynczych paznokci - na skutek urazów macierzy, odmrożeń, grzybicy, urazów mechanicznych
- paznokcie w kształcie szkiełek od zegarka, nazywane palcami dobosza (uwypuklone płytki paznokciowe), najczęstszą przyczyną jest przewlekłe niedotlenienie organizmu lub występują samoistnie
- dysplazja paznokci - nieprawidłowości na skutek złego odżywiania, atopowego zapalenia skóry, marskości wątroby
- paznokcie łyżeczkowate (płytka paznokciowa uwypuklona w środkowej części) - na skutek niedoboru żelaza i witamin
- łamliwość i kruchość paznokci - przy niedoborach magnezu i krzemu
- zaburzenia tworzenia płytki paznokciowej - niedobory cynku
- zwyrodnienie płytki paznokciowej - skutek atopowego zapalenia skóry
- dystrofia płytki paznokciowej - przy chorobach powodujących niedokrwienie kończyn
- onycholiza (ubytek części paznokcia) - na skutek przewlekłych infekcji, urazów, działania leków
- oddzielanie się płytki paznokciowej (odstawanie paznokcia od jego łoża) - przy stosowaniu antybiotyków, leków cytostatycznych
- przerost płytki paznokciowej - najczęściej przy cukrzycy
- rogowacenie podpaznokciowe - najczęściej przy łuszczycy
Najczęściej spotykane choroby paznokci:
- grzybica paznokci - dochodzi do onycholizy, rogowacenia podpaznokciowego, żółtego przebarwienia płytki paznokcia oraz jej zgrubienia. Występuje łamliwość paznokci, rogowacenie, znaczne pobruzdowanie płytki paznokciowej.Najczęstsze przyczyny:
- ucisk mechaniczny (za ciasne buty)
- obniżona odporność
- zaburzenia endokrynologiczne
- zespół zielonych paznokci (choroba wywołana przez bakterię Pseudomonas aeruginosa). Przyczyny: moczenie dłoni w wodzie z detergentami
- zanokcica - stan zapalny w tkankach wału paznokciowego. Najczęściej wywołane przez gronkowce i paciorkowce. Przyczyny: powikłanie urazu opuszki lub naderwania paznokcia.
- brodawki płytek paznokciowych - (choroba wirusowa). Występują w okolicy okołopaznokciowej, mogą wrastać pod paznokieć.
Jak dbać o paznokcie?
- wyeliminować choroby powodujące nieprawidłowości płytki paznokciowej
- nosić dobrze dopasowane obuwie
- stosować dobrze zbilansowaną dietę. Bardzo ważne dla paznokci są:
- białka
- wapń
- żelazo
- krzem
- magnez
- cynk
- nie wycinać zbyt głęboko skórek
- unikać styczności ze środkami chemicznymi bez zabezpieczeń (rękawiczki)
- chronić przed zbyt niską i zbyt wysoką temperaturą
- używać odpowiednich kosmetyków
